مواضع مدرسیان عثمانی در قبال مسألة تشیع در آناتولی و یورش یاووز سلیم به ایران

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 190

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHC-48-1_002

تاریخ نمایه سازی: 22 دی 1399

چکیده مقاله:

از زمان ظهور دولت شیعی صفوی در ایران، تشیع علاوه بر آ‌ل عثمان به مساله‌ای جدی و مهم برای طبقۀ علما و مدرسیان قلمرو این دولت تبدیل شد. نفوذ معنوی خاندان صفوی در میان بخش قابل توجهی از ساکنان آناتولی در این مقطع زمانی، ناظران مدرسی را به این نتیجه رسانده بود که این سرزمین در آستانه تغییر مذهب از تسنن به تشیع قرار گرفته است. در شرایطی که این مهم به معنی بی‌نتیجه بودن فعالیتهای تبلیغی و مدرسی ادوار پیشین بود، راه‌حل عاجل از نظر قاطبۀ این مدرسیان برخورد خشونت‌آمیز و تقابلی از سوی دولت عثمانی با گروه‌های هوادار صفویان در آناتولی بود. از این رو، مدرسیان مشهور و تأثیرگذار درصدد برآمدند با ایجاد جو روانی و تبلیغی و نیز با بهره‌گیری از صدور فتاوای ضد شیعی‌ـ‌صفوی، دولت عثمانی را به تقابل نظامی با شیعیان آناتولی و صفویان برانگیزانند. به رغم همه این تلاشها، بایزید دوم از ستیز مستقیم با دولت نوپای صفوی روی برتافت و ضمن برخورد با برخی مظاهر شیعی، محدودیت‌هایی را برای هواداران صفویان و شاه اسماعیل به وجود آورد. اما با روی کار آمدن سلیم اول و انگیزه‌های سیاسی و شخصی او برای جدال با شیعیان و صفویان برای تثبیت قدرت خود، اوضاع را به گونه‌ای پیش برد که مدرسیان توانستند با کنش‌های خود زمینه لازم را برای یورش نظامی عثمانی به ایران و شیعیان فراهم آورند. بر این اساس بخشی از دلایل وقوع جنگ چالدران را باید در موضع‌گیری‌های مدرسیان در قبال رشد گرایش‌های شیعی در آناتولی و ظهور دولت شیعی صفوی جستجو کرد.

نویسندگان

مهدی عبادی

دانشگاه پیام نور

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • ابن‌الحنبلی، رضی‌الدین محمد بن إبراهیم بن یوسف الحلبی، درّ الحبب ...
  • ابن‌طولون الصالحی الدمشقی، شمس الدین محمد بن علی، مفاکهة الخلّان ...
  • ابن‌عماد حنبلی، شهاب‌الدین ابوالفلاح عبدالحی، شذرات الذهب فی اخبار من ...
  • ابن‌کمال (کمال پاشازاده)، احمد بن شمس‌الدین، خمس رسائل فى الفرق ...
  • اسپناقچى پاشازاده، محمد عارف، انقلاب الاسلام بین الخواص و العوام، ...
  • اوروج‌بک بن عادل القزّاز کاتب الادرنوی، تواریخ آل‌عثمان، فرانتس بابینغه‌ر ...
  • اولیاء چلبی، محمد ظلی ابن درویش، سیاحتنامه، طابعی احمد جودت، ...
  • بدلیسی، ادریس بن حسام الدین، هشت بهشت، کتابخانۀ مجلس شورای ...
  • بدلیسی، ادریس بن حسام الدین، سلیم شاهنامه، به اهتمام حجابی ...
  • بدلیسی، ادریس بن حسام الدین، قانون شاهنشاهی، تصحیح عبدالله مسعودی ...
  • بلیغ افندی بروسه‌وی، السید اسماعیل، کلدستۀ ریاض عرفان و وفیات ...
  • بهشتی، سنان چلبی، تواریخ آل‌عثمان، چاپ نسخه‌برگردان تحت عنوان: Die ...
  • تاجی‌زاده سعدی چلبی، منشآت، باهتمام نجاتی لوغال و عدنان اَرزی، ...
  • تواریخ آل عثمان [مجهول‌المؤلف]:Die altosmanischenanonymen,in text und übersetzung herausgegeben von ...
  • خنجی، فضل‌الله بن روزبهان، تاریخ عالم‌آرای امینی، تصحیح محمداکبر عشیق، ...
  • خواجه سعدالدین افندی، تاج التواریخ، استانبول، مطبعۀ عامره، 1279-1280. ...
  • روحی، تواریخ آل‌عثمان (تاریخ روحی): “RuhiTarihi Oxford Ntjshast”, Belgeler, c. ...
  • سامی، شمس‌الدین، قاموس الاعلام: تاریخ و جغرافیا لغاتی و تعبیر ...
  • سومر، فاروق، نقش ترکان آناطولی در تشکیل و توسعۀ دولت ...
  • صولاق‌زاده، محمد همدمی چلبی، تاریخ صولاق‌زاده، محمو‌دبک مطبعه‌سی، استانبول، 1297ق. ...
  • طاشکُپری‌زاده، أحمد بن مصطفی، الشقائق النعمانیة فی العلماء الدّولة العثمانیة، ...
  • عاشق‌پاشازاده، احمد، تواریخ آل‌عثمان، مطبعۀ عامره، استانبول، 1332ق. ...
  • عاشق‌چلبی، مشاعر الشعراء: عاشق چلبی تذکره‌سی، گ. م. مردیث اونس ...
  • عبادی، مهدی، «بحران مشروعیت سلیم اول و ارتباط آن با ...
  • الغزی، کامل بن حسین بن مصطفی بالی الحلبی، نهر الذهب ...
  • فریدون‌بک، احمد، منشآت السلاطین، مطبعۀ عامره، استانبول، 1274ق. ...
  • فلسفی، نصرالله، «چالدران»، دانشکده ادبیات و علوم انسانی دانشگاه تهران، ...
  • قره‌چلبی‌زاده، عبدالعزیز، کتاب سلیماننامه، بولاق مطبعه‌سی، بولاق، 1248ق. ...
  • قنالی‌زاده، حسن چلبی، تذکرة الشعراء: yay. haz. İbrahim Kutluk, Ankara, ...
  • کاتب چلبی، حاجی خلیفه مصطفى بن عبدالله القسطنطینی، سُلَّمُ ‌الوُصُول ...
  • أکمل‌الدین احسان‌اوغلی، تقویم‌التواریخ، ابراهیم متفرقه، قسطنطنیه، 1146ق. ...
  • لطفی پاشا بن عبدالله عبدالحی، تواریخ آل عثمان، مصحح و ...
  • لطیفی، عبداللطیف چلبی لطیفی (قسطمونیلی لطیفی)، تذکرۀ لطیفی، طابع و ...
  • مجدی، محمد مجدالدین ادرنوی، ترجمۀ شقائق (حدائق الشقائق)، مطبعۀ عامره، ...
  • منجم‌باشی، احمد بن لطف‌الله، صحائف الاخبار فی وقایع الاعصار، ندیم ...
  • نشانجی‌زاده، محی‌الدین محمد، مرآت کائنات، بی‌نا، استانبول، 1290ق. ...
  • هینتس، والتر، تشکیل دولت ملی در ایران، ترجمه کیکاووس جهانداری، ...
  • Âli, Gelibolulu Mustafa, Kitabü’t-tarih-i künhü’l-ahbar (Kayseri RaşidEfendiKütüphanesindeki 901 ve 920 ...
  • Allouche, Adel, The origins and development of the Ottoman-Safavid conflict: ...
  • Amoertti, B. S., “Religion in Timurid and Safavid Periods”, The ...
  • Birge, John Kingsley, The Bektashi order of dervishes, London, Luzac ...
  • Celalzade Mustafa Çelebi, Selimname, haz. Mustafa Çuhadar, AhmetUğur, Ankara, KültürBakanlığı, ...
  • Evkuran, Mehmet, “OsmanlıBürokrasisindeYüksekSiyaset-Ulemaİlişkileri: MollaLütfiÖrneğindeBirDeğerlendirme”, HititÜniversitesiÇorumİlahiyatFakültesiDergisi, cilt: VII, sa. 13 (2008/1), ...
  • Fleischer, Cornell H. Bureaucrat and intellectual in the Ottoman Empire: ...
  • Gökbilgin, M. Tayyib, “|orÎud b. B§yazÊd”, EI2, vol.V. ...
  • Gökyay, OrhanŞaikveÖzen, Şukrü, “MollaLutfi”, DİA. c.30 ...
  • Guilmartin, Tr., Tohn F., “Idiology and Confilict: the Wars of ...
  • Gündüz, Tufan, Son kızılbaşŞah İsmail, İstanbul, YeditepeYayınevi, 2010. ...
  • İbn Kemal, Ahmed ŞemseddinKemalpaşazade, Tevarih-i al-i Osman: Defter 9, The ...
  • İbn Kemal, Ahmed ŞemseddinKemalpaşazade, Tevarih-i al-i Osman: VIII. Defter (Transkripsiyon), ...
  • Savory, R., “The Sherley Myth”, Iran, vol. 5 (1967), pp. ...
  • Idem, Iran under theSafavids, Cambridge, Cambridge University, 1980. ...
  • Imber, “‘arË or ‘arËGörez”, EI2, vol. IX. ...
  • İnacık, Halil, “The Rise of the Ottoman Empire”, The Cambridge ...
  • İnacık, Halil, the Ottoman Empir: The Classical Age 1300-1600, Translated ...
  • İnacık, Halil, “SelÊm I”, EI2, vol. IX. ...
  • İnacık, Halil, “Djam§lÊ”, EI2, vol. II. ...
  • Itzkowitz, Norman, Ottoman Empire and Islamic Tradition, Chicago, The University ...
  • Kılıç, Remzi, KanunidevriOsmanlı-İran münasebetleri: 1520-1566, İstanbul, IQ KültürSanatYayıncılık, 2006. ...
  • Lybyer, Albert Howe, The government of the Ottoman Empire in ...
  • Maraş, İbrahim, “TokatlıMollaLütfi: Hayatı, eserlerivefelsefesi”, DîvânİlmiAraştırmalar, sa. 14 (2003/1), s. ...
  • Ocak, AhmetYaşar, Osmanlıtoplumundazındıklarvemülhidler: 15-17. Yüzyıllar, İstanbul, TarihVakfı Yurt Yayınları, 1998. ...
  • Özcan, Tahsin, “MollaArap”, DİA, c. 30. ...
  • Özen, Şükrü,“MollaLutfî’ninİdamınaKarşıÇıkanEfdalzâdeHamîdüddinEfendi’ninAhkâmü’z-ZındîkRisalesi”,İslâmAraştırmalarıDergisi, 2000, sayı: 4, s. 7-16. ...
  • Özen, Şükrü, İslâmHukukunaGöreZındıklıkSuçuveMollaLutfî’ninİdamınınFıkhîliği”, İslâmAraştırmalarıDergisi, sa. 6 (2001), s. 17-62. ...
  • Parmaksızoğlu, İsmet, “MollaLütfiileİlgiliYeniBirBelge”, Belleten, XLIV, sa. 176 (Ekim 1980), 675-82. ...
  • Parmaksızoğlu, İsmet, “Kemal Paşa-zade”, İA, c. VI. ...
  • Parry, V. J., “B§yezÊd II”, EI2, vol. I. ...
  • Repp, R. C., The Müfti of Istanbul: a study in ...
  • Rycaut, Paul, The present state of the Ottoman Empire, London, ...
  • Savory, R. M., “The Principal Offices of the Ṣafawid State ...
  • Idem, “Savaid Persia”, The Cambridge history of Islam, vol. IA, ...
  • Holt, Ann K. S. Lambton, “The Consolidation of Safawid power ...
  • Shaw, S., History of the Ottoman Empire and Modern Turkey, ...
  • Tansel,Selahattin, Sultan II. Bayezit’insiyasihayatı, Ankara, MilliEğitimBakanlığı, 1966. ...
  • Idem, Yavuz Sultan Selim, Ankara, Milli Eğitim Bakanlığı, 1969. ...
  • Tekindağ, M. C. Şehabeddin, “Bayezid’inÖlümüMeselesi”, TarihDergisi, sa. 24 (1970), s.1-14. ...
  • Uluçay, M. Çağatay, “Yavuz Sultan SelimNasılPadişahOldu”, TarihDergisi, Cilt 8, sa. ...
  • Uzunçarşılı, İsmailHakkı, Osmanlı Tarihi İstanbul’un fethinden Kanuni Sultan Süleyman’ın ölümüne ...
  • نمایش کامل مراجع