بررسی مضمونی نگاره‌های نسخۀ فالنامه تهماسبی شاهکار هنر شیعی عصرصفوی

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 206

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JHC-48-2_006

تاریخ نمایه سازی: 22 دی 1399

چکیده مقاله:

بخشی از درون‌مایۀ نسخه نگاره‌های ایرانی به ویژه از قرن دهم هجری به بعد معطوف به بازنمایی مضامین مورد علاقه و تأکید تشیع است. در این میان، نسخۀ فالنامه تهماسبی که در زمان غلبۀ گفتمان تشیع در دوران حکومت شاه‌تهماسب تولیدشده، از جنبۀ مضمونی و محتوایی نسخه‌ای قابل ‌تأمل است. به نظر می‌رسد رویکرد نگارگران این نسخه، معطوف به بازنماییِ مضامین و مفاهیم اسلامی و شیعی، بر اساس باورها و روایت‌های موردنظر گفتمان تشیع بوده است. ازاین‌رو، هدف از نگارش این مقاله، توصیف و تحلیل مضمونی نگاره‌های این نسخه در راستای باورها، احادیث و روایت‌های گفتمان تشیع است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که گلچینی از آموزه‌ها و وقایع مهم اسلام و تشیع، قصه‌های قرآنی و مذهبی که به‌نوعی بیانگر حقیقت و حقانیت تشیع هستند، در نسخۀ فالنامه تهماسبی به تصویر درآمده‌است. نکتۀ مهم این که در برخی از نگاره‌های این نسخه، نشانه‌ها، نمادها و تمهیدات تصویریِ قابل‌تأملی در جهت بازنمایی باورها و روایت‌های گفتمان تشیع به‌کار رفته است که آن را در میان نسخه‌های مذهبی، برجسته و شاخص می‌سازد.

کلیدواژه ها:

فالنامه تهماسبی ، مضامین و نمادهای شیعی ، نگارگری

نویسندگان

علیرضا مهدی زاده

دانشگاه شهید باهنر کرمان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • آیت‌اللهی، حبیب‌الله، مبانی نظری هنرهای تجسمی، سمت، تهران، 1377. ...
  • ابن ابی زینب، محمد بن ابراهیم، الغیبه، ترجمه محمدجواد غفاری، ...
  • تهماسب صفوی، تذکره، تصحیح کریم فیضی، مطبوعات دینی، قم، 1383. ...
  • حسینی، مهدی، «فالنامه شاه‌تهماسبی، حدوداً 957 ه.ق»، فصلنامه هنر نامه، ...
  • حموی، محمد بن اسحاق، انیس المومنین،تصحیح میر هاشم محدث، نشر ...
  • راوندی، قطب‌الدین، جلوه‌های اعجاز معصومین علیه‌السلام، ترجمه غلامحسین محرمی، دفتر ...
  • رسولی محلاتی، سید هاشم، زندگانی امیر المومنین، دفتر نشر فرهنگ ...
  • شایگان، داریوش، بت‌های ذهنی و خاطرات ازلی، امیرکبیر، تهران، 1379. ...
  • شیخ صدوق، فضائل الشیعه،ترجمه امیر توحیدی، نشر زواره، تهران، 1379. ...
  • شیخ مفید، ارشاد، سیره ائمه اطهار، ترجمه سید حسن موسوی ...
  • صفا، ذبیح‌الله، «ماجرای تحریم ابومسلم نامه»، مجله ایران نامه، شماره ...
  • صفت گل، منصور، ساختار نهاد و اندیشه دینی در ایران ...
  • طباطبایی، محمدحسین، تفسیر المیزان، مقدمه و تصحیح کمال سید جوادی، ...
  • طغیانی، اسحاق، تفکر شیعه و شعر دوره صفوی، فرهنگستان هنر، ...
  • عبدی بیک شیرازی، تکمله الاخبار، تصحیح عبدالحسین نوایی، نشر نی، ...
  • عمادزاده، حسین، معراج محمد رسول‌الله، انتشارات محمد، بی‌جا، 1364. ...
  • کلینی، محمد بن یعقوب، اصول کافی، ترجمه عباس حاجیانی دشتی، ...
  • محمدی اشتهاردی، محمد، سیمای پیامبر از دیدگاه گوناگون، انتشارات اسلامی، ...
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، ترجمه موسی خسروی، اسلامیه، تهران، 1363. ...
  • منشی، اسکندر بیک، تاریخ عالم آرای عباسی، تصحیح جواد افشار، ...
  • موسی پور، ابراهیم، «فرهنگ دینی در زبان و نشانه‌شناسی روزانه ...
  • مهدی زاده، علیرضا، «تحلیل نگاره‌های فتح خیبر مربوط به دوره ...
  • مهدی زاده، علیرضا ، «مقایسه تطبیقی نگاره معراج در نسخه ...
  • نهج‌البلاغه. ...
  • وکیلیان، سید احمد و خسرو صالحی، حضرت علی در قصه‌های ...
  • ولی ابرقویی، روح‌الله، سیاحت در قیامت، میراث ماندگار، تهران، 1382. ...
  • ولی پور، مرضیه، «بررسی جلوه‌های بصری اخبار الرضا در فالنامه ...
  • یورگنسن، ماریان و لوئیز فیلیپس، نظریه و روش در تحلیل ...
  • Canby, Shiela, Hunt for Paradise:court arts of iran.New York:Asia Sosiety, ...
  • Farhad, Massumeh.Bagci, Serpil.Falname,The book of omen, Thames&Hudson, 2010. ...
  • Falk, Toby.Treasures ofIslam.Bristol, Avon. England.1985. ...
  • نمایش کامل مراجع