بازپژوهی روایات قاعده فراغ و تجاوز با رویکردی بر احیای قاعده یقین

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 358

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQH-52-1_006

تاریخ نمایه سازی: 22 دی 1399

چکیده مقاله:

قاعده یقین را مشهور فقها و اصولیان نپذیرفته و معتقدند که مستندی جهت احراز قاعده انگاری آن یافت نمی شود. بزرگانی بسان شیخ انصاری حتی استنباط این قاعده را از روایات باب فراغ و تجاوز صحیح ندانسته اند؛ البته اگر چنین منظور شود که مفاد قاعده یقین با قاعده فراغ و تجاوز یکی هست و از این جهت می توان آن را اثبات نمود، پنداری ناپسند است؛ زیرا در قاعده یقین، سبق یقین رکن اصلی است؛ ولی در باب فراغ و تجاوز عنصر یقین مفروض نیست و درست از همین منظر این پرسش قابل طرح است که آیا از اطلاق برخی روایات این باب، می توان مواردی را که فرد یقین دارد نیز استنباط کرد؟ به دیگر سخن آیا می توان مسبوقیّت شکّ نسبت به حالت غفلت و یقین را دریافت یا خیر؟ اگر این امکان میسّر باشد، هر چند می توان گفت که این روایات مستقلاً مثبت قاعده یقین نیستند؛ ولی با توجه به اطلاق آن ها، با اثبات آن نیز منافات نخواهند داشت. در این پژوهش که به شیوه توصیفی ـ تحلیلی صورت پذیرفته، ضمن بررسی اقوال موجود در بحث و ارائه سه برداشت در راستای تبیین مقصود از قاعده یقین، با استفاده از برخی روایات باب فراغ و تجاوز، قاعده یقین در محدوده تفسیر حداقلّی آن اثبات شده است.

کلیدواژه ها:

قاعده یقین ، قاعده فراغ و تجاوز ، حجیّت قاعده یقین ، روایات باب فراغ و تجاوز ، حدوث مشکوک فیه

نویسندگان

طاهر علی محمدی

دانشگاه ایلام

حمزه نظرپور

دانشگاه مازندران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اراکی، محمدعلی، أصول الفقه، قم: مؤسسه در راه حقّ، چاپ ...
  • اسماعیل‌پور، محمّد علی، مجمع الأفکار و مطرح الأنظار، تقریرات درس ...
  • اصفهانی، محمّد حسین، الفصول الغرویة فی الاصول الفقهیه، قم: دار ...
  • انصاری حقیقی، محمّد حسین و محمّد حسن حائری، «پژوهشی متفاوت ...
  • انصاری، مرتضی بن محمد امین، فرائد الاصول، قم: مجمع الفکر ...
  • ایروانی، باقر، الحلقة الثالثه فی اسلوبها الثانی، تهران: قلم، چاپ ...
  • آشتیانی، محمّد حسن، بحر الفوائد فی شرح الفرائد، بیروت: مؤسسه ...
  • بروجردی نجفی، محمّد تقی، نهایة الافکار، تقریرات درس آقا ضیاء ...
  • تنکابنی، محمّد، ایضاح الفرائد، تهران: مطبعه الاسلامیه، چاپ اول، 1385 ...
  • جواهری، محمد تقی، غایة المأمول، تقریرات درس آیت‌الله ابوالقاسم خویی، ...
  • حائری یزدی، عبد الکریم، درر الفوائد، قم: مؤسسه النشر الاسلامی، ...
  • حسینی شیرازی، صادق، بیان الأصول، قم: دار الانصار، چاپ دوم، ...
  • حکیم، محسن، مستمسک العروه الوثقی، قم: مؤسسه دار التفسیر، چاپ ...
  • خمینی، روح‌اللّه، تحریر الوسیله، قم: مؤسسه مطبوعات دار العلم، چاپ ...
  • خویی، ابو القاسم، موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسه إحیاء آثار ...
  • سبزواری، عبد الأعلی، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، ...
  • شریف رضی، محمّد بن حسن، نهج البلاغه، تحقیق صبحی صالح، ...
  • شهید اول، محـمّد بن مکّی، القواعد و الفوائد، تحقیق سیّد ...
  • صافی گلپایگانی، علی، المحجة فی تقریرات الحجه، تقریرات درس سیّد ...
  • طوسی، محمّد بن حسن، تهذیب الاحکام، تحقیق: حسن موسوی خرسان، ...
  • فاضل لنکرانی، محمد، تفصیل الشریعة فی شرح تحریر الوسیله: القضاء ...
  • قمی، ابو القاسم، القوانین المحکمة فی الاصول، قم: احیاء الکتب ...
  • کاظمی خراسانی، محمّد علی، فوائد الاصول، تقریرات درس محقّق نائینی، ...
  • محسنی سبزواری، احمد، العروة الوثقی فیما تعم به البلوی (المحشّی)، ...
  • محقّق داماد، محمد، کتاب الصلاة، قم: دفتر انتشارات اسلامی، چاپ ...
  • مشکینی اردبیلی، ابو الحسن، حاشیة کفایة الاصول، قم: لقمان، چاپ ...
  • مشکینی، علی، اصطلاحات الاصول و معظم ابحاثها، قم: الهادی، چاپ ...
  • مصطفوی، محمّد کاظم، القواعد الفقهیه، قم: مرکز العالمی للدراسات الاسلامیه، ...
  • منتظری، حسین‌علی، العروه الوثقی مع تعلیقات المنتظری، بی‌جا: بی‌نا، بی‌تا. ...
  • موسوی اردبیلی، عبد الکریم، فقه القضاء، قم: بی‌نا، چاپ دوم، ...
  • مؤمن قمّی، محمّد، مبانی تحریر الوسیله، تهران: مؤسسه تنظیم و ...
  • واعظ حسینی بهسودی، محمد سرور، مصباح الأصول، تقریرات درس آیت‌الله ...
  • ولایی، عیسی، فرهنگ تشریحی اصطلاحات اصول، تهران: نی، چاپ ششم، ...
  • هاشمی شاهرودی، محمود، قاعده الفراغ و التجاوز، قم: دفتر آیت‌الله ...
  • همدانی، رضا، حاشیه فرائد الاصول، محمّد انصاری قمی، قم: چاپ ...
  • یزدی، محمد کاظم بن عبدالعظیم، العروه الوثقی فیما تعمّ به ...
  • پایگاه‌های اینترنتی ...
  • پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله علی‌دوست: ...
  • http://salsabeal.ir/index.php/fa/lessons/teaches-phd/teaches-94-95/teaches-94-95-osoul-1.html. ...
  • پایگاه اطلاع‌رسانی مدرسه فقهی امام باقر (ع): ...
  • http://mfeb.ir/taghrirat/156-qau9596/5987-osulqai ...
  • نمایش کامل مراجع