تحلیل مفهوم شناختی سبّ مؤمن و بازپژوهی ادلّه در کیفیت دلالت بر حکم آن

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 321

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_FIQH-50-1_008

تاریخ نمایه سازی: 22 دی 1399

چکیده مقاله:

ناسزا گویی - به ویژه سب مؤمن- از امور مبغوض نزد شارع و حرمت آن مورد اتفاق همه مسلمین است. با وجود این که این موضوع در برخی ابواب فقهی همچون مبحث منافیات عدالت و ابواب مکاسب محرّمه و حدود و تعزیرات، مطرح شده و احکام آن مورد بحث و بررسی قرار گرفته است لیکن ابهاماتی در آن هست که نیازمند پژوهش است. از نتایج مهمّی که در این پژوهش، ضمن تحلیل مفهوم سب و واکاوی ادلة آن، به دست آمده توسعة مفهوم سب است؛ قیودی نظیر إنشائی بودن سب و مواجهه با مسبوب، که پنداشته شده بود مدخلیتی در صدق عنوان سب دارد نه در مفهوم لفظ سب و نه در ملاک حکم آن اعتبار دارد. در خصوص قید تأثّر و رنجش شخص مقابل نیز اگر متأثّر نشدن از سب، به جهت وجود خصوصیتی در او باشد، به سبب اطلاق ادلّه، خصوصیت یاد شده حکم سب را تغییر نمی‌دهد؛ امّا اگر به جهت وجود خصوصیتی در سخن باشد، به نحو تخصّص از موضوع سب خارج است. در خصوص مسأله مقابله به مثل در سب نیز با کنار هم قرار دادن ادلّه، نظریة عدم جواز تلافی در سب، تقویت می‌شود، چون سب فی‌نفسه قبیح و از مصادیق «قول زور» و حرام است و علاوه بر حقّ النّاس، جهت حقّ اللهی نیز در آن هست، پس عنوان مقاصّه نمی‌تواند مجوّز ارتکاب آن گردد.

نویسندگان

سید هادی هاشمی مجد

پردیس فارابی دانشگاه تهران

رضا الهامی

دانشگاه تبریز

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • ابن اثیر، مبارک بن محمّد، النّهایة فی غریب الحدیث والأثر، ...
  • ابن حیون، نعمان بن محمد، دعائم الإسلام، قم، آل‌البیت (ع)، ...
  • ابن فارس، احمد بن فارس، معجم مقاییس اللغه، محقّق: محمّد ...
  • ابن منظور، محمدبن‌مکرم، لسان‌ العرب، بیروت، دار الفکر، چاپ سوّم، ...
  • ابوالفتوح رازی، حسین‌بن‌علی، روض الجِنان و روح الجَنان، مصحّح: یاحقّی، ...
  • اردبیلی، محمّد بن علی، جامع الرّواة و إزاحة الاشتباهات عن ...
  • انصاری، مرتضی بن محمد امین، المکاسب، قم، کنگره بزرگداشت شیخ ...
  • انصاری، مرتضی بن محمد امین ، فرائد الأصول، قم، مجمع ...
  • ایروانی، علی، حاشیة المکاسب، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، ...
  • تبریزی، جواد، إرشاد الطّالب إلی التعلیق علی المکاسب، قم، اسماعیلیان، ...
  • جوهری، اسماعیل بن حمّاد، الصِّحاح، مصحّح: احمد عطّار، بیروت، دار ...
  • حرّ عاملی، محمدبن حسن، وسائل الشیعه الی تحصیل مسائل الشریعه، ...
  • حصکفی، علاء الدّین، الدّرّ المختار شرح تنویر الأبصار، بیروت، دار ...
  • حکیم، محمّد تقی، الأصول العامّة للفقه المقارن، قم، آل‌البیت (ع)، ...
  • حمیری، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، قم، آل‌البیت (ع)، ...
  • خلیل بن احمد، کتاب العین، محقّق: مخزومی، قم، نشر هجرت، ...
  • خمینی، روح ‌الله، الرسائل، قم، مؤسسه اسماعیلیان، 1385 ق. ...
  • خویی، ابو القاسم، مصباح الفقاهه، مقرِّر: توحیدی، بی‌جا، بی‌نا، بی‌تا. ...
  • خویی، ابو القاسم ، موسوعة الإمام الخویی، قم، مؤسّسة إحیاء ...
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، محقّق: صفوان ...
  • روحانی، صادق، فقه الصّادق (ع)، قم، مدرسه امام صادق (ع)، ...
  • زمخشری، محمود بن عمر، أساس البلاغه، قاهره، دار الشعب، 1960 ...
  • سبحانی، جعفر، المواهب فی تحریر أحکام المکاسب، مقرّر: یعقوبی، قم، ...
  • سبزواری، عبدالأعلی، مهذّب الأحکام فی بیان الحلال و الحرام، قم، ...
  • شبیری زنجانی، موسی، کتاب نکاح، قم، مؤسسه رای‌پرداز، چاپ اوّل، ...
  • شریف رضی، محمّد بن حسین، نهج البلاغه، محقّق: عطاردی، قم، ...
  • شهیدی، میرزا فتّاح، هدایة الطّالب إلی أسرار المکاسب، تبریز، چاپخانه ...
  • صاحب جواهر، محمد حسن بن باقر، جواهر الکلام فی شرح ...
  • طباطبایی قمّی، تقی، عمدة المطالب فی التّعلیق علی المکاسب، قم، ...
  • طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیرالقرآن، قم، دفتر انتشارات اسلامی، بی‌تا. ...
  • طریحی، فخرالدّین بن محمد، مجمع البحرین، محقّق: حسینی، تهران، کتاب‌فروشی ...
  • طوسی، محمّد بن حسن، العُدّة فی أصول الفقه، تحقیق: مهدی ...
  • علاّمه حلّی، حسن بن یوسف، تذکرة الفقهاء، قم، آل‌البیت (ع)، ...
  • کاشف الغطاء، جعفر، شرح القواعد، نجف، مؤسّسة کاشف‌الغطاء، 1420 ق. ...
  • کاشف الغطاء، حسن بن جعفر، أنوار الفقاهه-کتاب المکاسب، نجف، مؤسّسة ...
  • کلینی، محمّد بن یعقوب، الکافی، محقّق: علی‌اکبر غفاری، تهران، دار ...
  • لاری، عبدالحسین، التعلیقة علی المکاسب، قم، مؤسّسه معارف اسلامی، چاپ ...
  • مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی، محقّق: علاّمه شعرانی، ...
  • مجاهد بن جبر، تفسیر مجاهد، محقّق: عبدالرّحمن السورتی، اسلام آباد ...
  • مجلسی، محمّدباقر بن محمد تقی، مرآة العقول، محقّق: رسولی، تهران، ...
  • محقق کرکی، علی بن حسین، جامع المقاصد، قم، آل‌البیت (ع)، ...
  • مدنی شیرازی، علی‌خان، ریاض ‌السالکین فی شرح صحیفة سید الساجدین ...
  • مرتضی زبیدی، محمد بن محمد، تاج العروس، محقّق: شیری، بیروت، ...
  • مقدس اردبیلی، احمد بن محمد، زبدة البیان فی اَحکام القرآن؛ ...
  • مقدس اردبیلی، احمد بن محمد ، مجمع الفائدة و البرهان ...
  • مکارم شیرازی، ناصر، أنوار الفقاهه-کتاب التجاره، قم، مدرسة الإمام علی ...
  • وحید بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل، تعلیقةٌ علی منهج المقال، بی‌جا، ...
  • وحید بهبهانی، محمدباقر بن محمداکمل ، مصابیح الظلام، قم، مؤسسه ...
  • نمایش کامل مراجع