تجزیه و تحلیل مفهوم انقلاب در گفتمان مارکسیستی ایران معاصر

انقلاب به معنای دگرگون ساختن نظم سیاسی معنا میشود، کنشی که کلیت نهادهای گذشته و وابسته به نظم سابق را فرو میریزد و نظمی نوین جایگزین مناسبات قدیم میکند. از نگاه مارکسیستهای ایرانی، مفهوم انقلاب در گرو اندیشههای هراکلیت، مارکس و لنین صورتبندی میشود، فهم و درکی که در ماده خلاصه شده و تمام آن نیروی دگرگون کننده که نظم حاکم را دستخوش تغییرات بنیانی میکند ماده است. فهم جریان مارکسیست از مفهوم انقلاب به دلیل تفاوت ریشههای فکریاش با فهم سایر کنشگران سیاسی از مفهوم انقلاب بسیار متفاوت است. نقطه افتراق اندیشههای مارکسیستی در دهه ۴۰ و ۵۰ شمسی در مقایسه با اسلامگرایان انقلابی را میتوان در فهم آنان از مفهوم انقلاب و با توجه به مبانی متفاوت هر کدام از دو جریان فهم کرد. همان قدر که جریان اسلامگرا از مادی تعریف کردن تغییرات اینجهان دوری میجوید، مارکسیستهای ایرانی به دلیل بنیانهای معرفتیشان ماده را به عنوان سرچشمه تغییرات در جامعه معرفی میکنند. فرضیه این مقاله؛ جریان مارکسیستهای ایرانی، به صورت خاص چریکهای فدایی خلق و حزب توده تلاش میکردند براساس آموزههای مارکس و لنین که درباره تغییر شرایط جامعه بیان شده بود، به فهم مفهوم انقلاب در ایران دست یابند.