مروری بر ویژگی‎های سلامت بخش گلیکوماکروپپتید

امروزه همراه با افزایش تقاضا و مصرف محصولات فراسودمند، ترکیبات مختلفی به‌منظور تولید این فرآورده‌ها به مواد غذایی افزوده می‌شود که علاوه بر تأمین نیازهای تغذیه‎ای پایه، موجب ارتقا سلامت و کاهش احتمال بروز بیماری‎ها می‎شوند. گلیکوماکروپپتید(GMP) حاصل از آب‌پنیر یکی از ترکیبات زیست فعال است که می‎تواند به‌منظور توسعه غذاهای فراسودمند به کار رود. GMP یک پپتید هتروژن شامل 64 اسیدآمینه است که از هیدرولیز کاپا-کازئین و شکستن پیوند بین اسیدآمینه فنیل آلانین 105 و متیونین 106 طی ساخت پنیر ایجاد می‎شود و دارای اثرات بیولوژیک مفید متعددی است. به‎منظور یافتن مستندات مرتبط با اثرات سلامت‎بخش GMP، جستجو در پایگاه‎های اطلاعاتی با کلیدواژه‎های فارسی و انگلیسی و بدون محدودیت زمانی صورت گرفت و 70 مقاله به دست آمد. از بین این مقالات، تعداد 48 مقاله بین سال‎های 2016-1980 که بیشترین ارتباط را با موضوع موردمطالعه داشتند، موردبررسی قرار گرفتند. نتایج مطالعات نشان داد که GMP به دلیل ساختار خود می‎تواند از اتصال باکتری‎های عفونت‎زا به دستگاه گوارش و همچنین باکتری‎های کاریوژنیک به سطوح دهانی جلوگیری کند. وجود GMP در رژیم غذایی موجب کاهش ترشحات معده و ترشح کوله سیستوکینین و در نتیجه ایجاد حس سیری می‎شود. یکی دیگر از کاربردهای مهم گلیکوماکروپپتید در رژیم غذایی افراد مبتلا به فنیل کتونوری است که به دلیل نقص ژنتیکی، توانایی متابولیسم اسیدآمینه فنیل­آلانین را نداشته و باید از یک رژیم غذایی حاوی مقادیر کنترل‌شده فنیل­آلانین استفاده نمایند و مواد غذایی حاوی GMP به دلیل دارا بودن مقادیر جزئی از این اسید آمینه برای این افراد مناسب هستند. علاوه بر این، داشتن اثر پری بیوتیک، تنظیم پاسخ‎های ایمنی و افزایش جذب مواد معدنی از جمله اثرات مفید دیگر GMP است. بنابراین طراحی فرمولاسیون‎های دارویی و غذایی با استفاده از GMP بر اساس هر یک از ویژگی‎های سلامت‎بخش ذکر شده می‎تواند کمک بسزایی به ارتقای سطح سلامت افراد نماید.