الگوی درونی‌سازی ارزش‌ها در آموزش معماری طرح، کاربست و آزمون مدلی برای رشد عاطفی دانشجویان در کارگاه طراحی (علمی پژوهشی)

عدم تطابق بین حساسیت‌ها، علاقه‌مندی‌ها، نگرش‌ها و ارزش‌ها نزد مدرس و دانشجو نسبت به عناصر ارزشمند و درخور توجه موقعیت طراحی، همواره در آموزش معماری تجربه شده است. به‌طور مشخص تا زمانی که عناصر درخور توجه از دیدگاه مدرس در سامانۀ ارزشی دانشجو نهادینه نشود، باوری به ارزشمندی و سودمندی آن‌ها در فرایند طراحی نیز در دانشجو به وجود نخواهد آمد و تضمینی برای توجه به آن‌ها و به‌کارگیری‌شان در عمل وجود نخواهد داشت. بنابراین پرسش اصلی مقاله این است که «درونی‌سازی یک ارزش و جای‌دهی آن در سامانۀ ارزشی دانشجو، در کارگاه طراحی معماری، چگونه اتفاق می‌افتد؟» بدین ترتیب هدف اصلی مقاله نیز تدوین و طراحی یک مدل یا چارچوب نظری برای «درونی‌سازی ارزش‌ها»ست. در این مسیر، ابتدا با تفسیر و تحلیل منطقی بر منابع کتابخانه‌ای به‌ویژه مدل پنج مرحله‌ای رشد در حوزۀ یادگیری عاطفی، یک الگوی آموزشی برای «درونی‌سازی ارزش‌ها» پیشنهاد می‌شود که از مواجهۀ عاطفی یادگیرنده با ارزش چیزها حکایت دارد و هرچه این مراحل پیشتر می‌روند، آن چیز یا ارزش در ساختار درونی کنترل‌کنندۀ رفتار شخص بیشتر جای می‌گیرد. مدل یادشده دارای پنج مرحله است: انگیزش غیرفعال، انگیزش فعال، طرح‌ریزی سناریوی کشف ارزش، طرح‌ریزی تمرین مواجهه با چند ارزش و در نهایت تعریف تمرین در موقعیت‌های مختلف. سپس برای سنجش کارایی عملی مدل پیشنهادشده نیز یک آزمون میدانی طراحی، اجرا و گزارش شده است. آزمون از نوع شبه‌آزمایشی یا شبه‌تجربی بود و نتایجش گواه آن است که بهره‌گیری از الگوی پیشنهادی، توسط مدرس کارگاه طراحی، می‌تواند زمینه‌ساز رشد عاطفی دانشجویان نسبت به چیزی که مدنظر مدرس است، باشد و به این ترتیب دانشجو آن را، در صورت حضور در موقعیت طراحی، مهم شمرده و در تصمیم‌گیری‌هایش در فرایند طراحی وارد می‌کند.