معرفی سیستم‌‌های سنجش‌ازدور فضایی (ماهواره‌ای) و کاربرد آن در باستان‌شناسی، مطالعه موردی: دشت بهشهر مازندران

منطقه دشت بهشهر مازندران به دلیل شکل جغرافیایی خاص و قرارگیری در میان دریا و بخش کوهستانی در جنوب و وجود رودهای منتهی به دریا از گذشته موردتوجه گروه‌های انسانی قرار داشته است. بااین‌وجود اطلاعات ما از این منطقه محدود به چندین فصل بررسی و شناسایی محوطه‌های باستانی آن است و پژوهش دقیقی پیرامون شکل‌گیری استقرار و تأثیر عوامل جغرافیایی بر آن صورت نگرفته است. ازاین‌رو مطالعه شکل‌گیری الگوی استقراری این منطقه امری ضروری است. در پژوهش حاضر از روش‌های نوین در باستان‌شناسی و تلفیقی از داده‌های باستان‌شناسی و علم سنجش‌ازدور ماهواره‌ای به‌جای روش‌های سنتی بهره گرفته شد. برای باستان‌شناسان دانستن مزایا و معایب استفاده از سنجش‌ازدور ماهواره‌ای به‌عنوان ابزاری قدرتمند در تجسم چشم‌‌اندازهای گذشته مهم است. در این مقاله سعی گردید با به‌کارگیری سنجش‌ازدور در بررسی میدانی دشت بهشهر، مبنی بر تحلیل الگوی استقراری این منطقه به‌طور موردی، بخشی از فواید به‌کارگیری این روش نشان داده شود و ضمن استخراج اطلاعات محیطی و درجه‌بندی و وزن دهی آن‌ها با کمک تحلیل رگرسیون، به میزان تأثیرگذاری آن‌ها بر شکل‌گیری استقرارهای منطقه پژوهش پرداخته شود. در گام بعدی با تلفیق این داده‌ها و داده‌های حاصل از نرم‌افزار GIS، مطلوبیت استقرار در دشت بهشهر موردسنجش قرار گرفت و در ادامه نقشه پتانسیل مکانی استقرارهای باستانی تهیه گردید که نقاط مستعد شکل‌گیری استقرار را مشخص می‌سازد. ارزیابی نتایج کسب‌شده نشان می‌دهد مطابق پیش‌بینی دسترسی به منابع آب بیشترین نقش را در این رابطه داشته است. دسترسی به خاک حاصلخیز جهت انجام فعالیت‌های کشاورزی در اولویت بعدی قرار دارند.