استفاده از تكنیك تحلیل مؤلفه های اصلی برای تعیین عوامل مؤثر بر میزان رسوب زایی (مطالعه موردی: حوضه های آبخیز استان اردبیل)

روند رو به ازدیاد تخریب اراضی و دستكاری های گسترده انسانی در بخش های مختلف طبیعت به ویژه آب و خاک سبب بالا رفتن نرخ فرسایش و تولید رسوب و خسارات آن شده است. هدف از این پژوهش استفاده از تكنیک تحلیل مؤلفه های اصلی برای تعیین عوامل مؤثر بر میزان رسوب زایی (مطالعه موردی: حوضه های آبخیز استان اردبیل) می باشد. بنابراین تعیین مهمترین عوامل مؤثر در این فرایند، راه گشای دست یابی به مدل ها و روش های بهینه مبارزه و کاهش میزان فرسایش و تولید رسوب خواهد بود. بر این اساس مقدار رسوب معلق 11 حوضه آبخیز اندازه گیری و مهمترین عوامل تأثیرگذار در تولید رسوب این حوضه ها نظیر عوامل اقلیمی، زمین شناسی، ژئومورفی و هیدولوژیكی مشخص شد. سپس با استفاده از تكنیک تحلیل مؤلفه های اصلی ( PCA ) اقدام به تعیین موثرترین عوامل گردید. نتایج نشانگر تأثیر برتر عامل های (حداکثر ارتفاع، بارش بیشنیه و آبراهه اصلی، زمان تمرکز)، با 0/99 درصد بیشترین همبستگی را در میان عامل های موجود در تحلیل مولفه اصلی جزو عوامل اصلی و مقادیر ویژه تحلیل مولفه اصلی، چهار مولفه اول بتا 68/39 درصد بیشترین مقدار رو به خود اختصاص دادند. این عوامل در حوضه های مورد بررسی تاثیر فراوانی نسبت به سایر عوامم دارند..