معناشناسی تاریخی‌توصیفی واژۀ ریح در قرآن کریم

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 247

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NRGS-7-1_002

تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399

چکیده مقاله:

واژۀ ریح 29 مرتبه در قرآن کریم به کار رفته است؛10 مرتبه به‌صورت جمع (ریاح) و 19 مرتبه به‌صورت مفرد (ریح). مفرد آن برای معناهایی چون بو و عذاب و جمع آن برای بیان رحمت و نعمت است. در این مقاله هدف، بررسی و تبیین جایگاه معنایی واژۀ ریح به‌شیوۀ معناشناسی تاریخی‌توصیفی است. در معناشناسی تاریخی تغییر و تحولاتی که ریح قبل از نزول قرآن کریم در زمان جاهلیت داشته را با استناد به اشعار جاهلی بررسی کرده است و این نتیجه برآورد شده که کارکرد ریح و ریاح در زبان قرآن برای عذاب و رحمت است که در دورۀ جاهلیت این جداسازی معنایی بین صیغۀ مفرد و جمع این واژه صورت نگرفته است. در معناشناسی توصیفی رابطۀ ریح با واژه‌های دیگر و تأثیری که بر معنی آن گذاشته‌اند، در سه محور جانشینی، هم‌نشینی و شمول معنایی بیان شده و اینگونه برآمده است که ریح با واژه‌هایی چون «ذارِیات، حامِلات، جاریات، مُقَسِّمات، مُرسَلات، ناشِرات، فارِقات و مُلقِیات» رابطۀ جانشینی دارد و رابطۀ آن در محور هم‌نشینی شامل این واژه‌هاست: «صِرّ، صَرصَر، عَقیم، لَواقِح، سَخَّر و تَصریف» و همچنین ریح برای «إعصَار، حاصِب، قاصِف، سَموم و عاصِف» واژۀ شامل و این واژه‌ها زیرمجموعه ریح شمرده می‌شوند. درک معنای ریح در قرآن کریم نیازمند بررسی رابطه ریح با این واژه‌ها است.

نویسندگان

فهیمه قربانی

کارشناس ارشد زبان و ادبیات عربی

کبری خسروی

ایران- خرم آباد- دانشگاه لرستان- دانشکده ادبیات و علوم انسانی- گروه زبان و ادبیات عربی

علی نظری

دانشگاه لرستان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم، ترجمه محمدمهدی فولادوند. ...
  • 1. آرنف، مارک (1380ش)، درآمدی بر زبان‌شناسی معاصر، علی درزی، ...
  • 2. آیت‌الله زاده شیرازی، مرتضی و همکاران (1363ش)، مجمع اللغات، ...
  • 3. ابن‌ربیعه، لبید (2004م)، دیوان لبید بن ربیعه، شارح: حمدو ...
  • 4. ابن‌شداد، عنترة (2004م)، دیوان عنترة بن شداد، شارح: حمدو ...
  • 5. ابن‌فارس، ابی الحسین احمد (1399ق)، مقاییس اللغة، دمشق: دارالفکر. ...
  • 6. ابن‌منظور، محمدبن مکرم (1997م)، لسان‌العرب، بیروت: دارصادر، ط3. ...
  • 7. اس. فالک، جولیا (1371ش)، زبان‌شناسی و زبان، خسرو غلامعلی‌زاده، ...
  • 8. اشرفی، امیر رضا؛ الهام، فردوسی (1389ش)، «معناشناسی صلوة در ...
  • 9. امروءالقیس، (2004م)، دیوان امروءالقیس، شارحان: محمد اسکندری و نهاد ...
  • 10. اندلسی، محمد بن یوسف (1993م)، تفسیر البحرالمحیط، بیروت: دارالکتب ...
  • 11. انیس، ابراهیم (بی‌تا)، الأصوات اللغویة، مصر: مکتبة نهضة مصر. ...
  • 12. بازرگان، مهدی (1353ش)، باد و باران در قرآن، تهران: ...
  • 13. باقری، مهری (1378ش)، مقدمات زبان‌شناسی، تهران: نشر قطره. ...
  • 14. پالمر، فرانک (1374ش)، نگاهی تازه به معنی‌شناسی، کورش صفوی، ...
  • 15. تفلیسی، ابوالفضل جیش بن ابراهیم (1371ش)، وجوه قرآن، تهران: ...
  • 16. خزائلی، محمد (1371ش)، اعلام قرآن، تهران: امیرکبیر. ...
  • 17. الخزاعی النیشابوری، حسین بن علی محمدبن احمد (1366ش)، روض‌الجنان ...
  • 18. دامغانی، حسن ابن احمد (1366ش)، وجوه النظائر فی القرآن، ...
  • 19. دینوری، عبدالله بن مسلم بن قتیبه (1384ش)، تأویل مشکل ...
  • 20. رازی، عبدالقادر (1986)، مختار الصحاح، بیروت: مکتبة لبنان. ...
  • 21. راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق)، المفردات فی غریب ...
  • 22. رداد الثبیتی، عبدالملک عیضة (1990م)، الفاظ المطر والسحاب وما ...
  • 23. رستگار جویباری، یعسوب‌الدین (1399ق)، البصائر، قم: مطبعة الاسلامیة. ...
  • 24. رستمی، محمدحسن (1385ش)، سیمای طبیعت در قرآن، قم: مؤسسه ...
  • 25. زمخشری، محمود بن عمر (1998م و 1426ق)، الکشاف عن ...
  • 26. سیدقطب، محمد (1968م)، التصویر الفنی فی القرآن، قاهره: دارالشروق. ...
  • 27. ــــــــــــــ، (1972م)، فی ظلال القرآن، بیروت: دارالشروق. ...
  • 28. شبر، سیدعبدالله (1407ق)، الجوهر الثمین فی تفسیر الکتاب المبین، ...
  • 29. شعیری، حمیدرضا (1388ش)، مبانی معناشناسی، تهران: سمت. ...
  • 30. صفوی، کورش (1383ش)، درآمدی بر معنی‌شناسی، تهران: سورۀ مهر ...
  • 31. طباطبائی، محمدحسین (1388ش)، تفسیر المیزان، محمدباقر موسوی همدانی، قم: ...
  • 32. طبرسی، امین الدین ابوعلی الفضل بن الحسن (1379)، مجمع‌البیان ...
  • 33. طبرسی، امین الدین ابوعلی الفضل بن الحسن (1412ق)، تفسیر ...
  • 34. طبری، محمد بن جریر (1412ق)، جامع‌البیان عن تاویل آی ...
  • 35. طوسی، ابوجعفر محمد بن حسین بن علی (1409ق)، التبیان ...
  • 36. عباس‌نژاد، محسن (1384ش)، قرآن و علوم طبیعی، مشهد: بنیاد ...
  • 37. عبدالعال، محمد قطب (1990م)، من جمالیات التصویر فی القرآن ...
  • 38. عسکری، ابی‌هلال (1997م)، الفروق اللغویة، قاهره: دارالعلم و الثقافة. ...
  • 39.  فراهیدی، خلیل بن احمد (1410ق)، العین، قم: دارالکتاب هجرت، ...
  • 40. فضل‌الله، محمد حسین ( 1405ق)، من وحی القرآن، بیروت: ...
  • 41. فضیلت، محمود (1385ش)، معناشناسی و معانی در زبان و ...
  • 42. قرشی، علی‌اکبر (1366ش)، تفسیر احسن الحدیث، تهران: واحد تبلیغات ...
  • 43. ــــــــــــــــــ (1371ش)، قاموس القرآن، تهران: دارالکتاب الاسلامیة. ...
  • 44. القمی المشهدی، محمد بن محمد رضا (1366ش)، کنز الدقائق ...
  • 45. کاشانی، مولی فتح ابن شکرالله الشریف (1381ش)، زبدة التفاسیر، ...
  • 46. ــــــــــــــ (1344ش)، تفسیر منهج‌الصادقین فی الزام المخالفین، تهران: کتاب‌فروشی ...
  • 47. کرمانی، سعید (1391ش)، معنی‌شناسی عقل در قرآن کریم، تهران: ...
  • 48. محمدهارون، عبدالسلام (1998م)، معجم‌الفاظ القرآن الکریم، قاهره: دارالشروق. ...
  • 49. مختارعمر، احمد (1385ش)، معناشناسی، حسین سیدی، مشهد: انتشارات دانشگاه ...
  • 50. مصطفوی، حسن (1360ش)، التحقیق، تهران: بنگاه ترجمه و نشر ...
  • 51. مغنیه، محمدجواد (1981م)، تفسیر الکاشف، بیروت: دارالعلم للملایین، چ3. ...
  • 52. مکارم شیرازی، ناصر (1388ش)، تفسیر نمونه، تهران: دارالکتاب الاسلامیة. ...
  • 53. المنجد، محمدنورالدین (1997م)، الترادف فی القرآن الکریم، دمشق: دارالفکر. ...
  • 54. نکونام، جعفر (1384ش)، «ترادف در قرآن کریم»، نشریۀ قرآن ...
  • 56. وبیل می بلین، تراسک (1388ش)، معرفی زبان‌شناسی، دکتر ابراهیم ...
  • نمایش کامل مراجع