تحلیل زبان‌شناختی اختلاف قرائت در ماده «فَتَحَ» و «فتَّح»

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 211

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_NRGS-7-1_012

تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399

چکیده مقاله:

نویسندگان منابع دانش ‌لغت معنای «فتح» به تخفیف و «فتَّح» به تشدید را دو گونه بیان کرده‌اند: برخی «فتح» و «فتَّح» را مترادف دانسته‌اند؛ اما عده‌ای از لغت‌پژوهان در معاجم لغوی «فَتح» و «فـتَّح» را از نظر معنا متفاوت دانسته‌اند. بازتاب این اختلاف در بیان معنای «فتح» به تخفیف و تشدید در قرائت قرآن مشاهده می‌شود. برخی قاریان در قرائت خود ماده «فتح» و «فتَّح» را به یک معنا دانسته‌اند؛ بنابراین در بیشتر آیات قرآن فعل «فتح» را بدون تشدید قرائت کرده‌اند. برخلاف بیشتر قراء، ابن‌عامر از قاریان هفتگانه یکی از مبانی قرائی خود را تفاوت معنایی این دو واژه دانسته و معتقد است فعل «فتَّح» به تشدید برخلاف «فَتح» به تخفیف بر تکثیر و تکرار دلالت دارد. به‌همین‌سبب در تمام نمونه‌ها که کلمه‌ پس از فعل «فتح» جمع است، فعل را به تشدید خوانده است. در این نوشتار کوشش شده است بازتاب آرا لغت‌پژوهان بر قرائت قرآن کریم یا بالعکس و اثبات وحیانی‌نبودن قرائت‌های هفتگانه ماده «فتح» در لغت با روش توصیفی‌تحلیلی و زبان‌شناختی بررسی شود. نتیجه حاصل از پژوهش نشان می‌دهد تحلیل اختلاف قرائت در آیات مشابه این نظریه را تقویت و تأیید می‌کند که قراء در اختیار قرائت خود تنها به نقل متکی نبوده‌اند و در برخی نمونه‌ها اجتهاداتی داشته‌اند و گاهی اختلاف قرائت بر آرا لغت‌پژوهان اثر داشته است. همچنین تحلیل قرائت قاری در آیات مشابه نادرستی برخی از اظهارات و توجیهات قرائی صاحبان منابع احتجاج قرائات را تأیید می‌کند؛ همان‌گونه که بر نادرستی برخی استنادات صاحبان معاجم لغوی صحه می‌گذارد که به دلیل توجه‌نکردن به اختلاف قرائت به وجود آمده است.

نویسندگان

روح اله نصیری

استادیار، گروه زبان و ادبیات عربی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران

زهرا قاسم نژآد

استادیار، دانشکده الهیات و معارف اسلامی بخش علوم قران و فقه، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم ...
  • ابن‌فارس، أبی الحسین أحمد بن زکریا (2002م)، معجم مقاییس اللغة، ...
  • ابن ابی مریم، نصر بن علی (1414ق)، الموضح فی وجوه ...
  • ابن‌جزری، محمد بن محمد (بی‌تا)، النشر فی القرائات العشر، تحقیق ...
  • ابن‌جوزی، عبدالرحمن بن علی (1422ق)، زادالمسیر فی علم التفسیر، بیروت: دارالکتاب ...
  • ابن‌خالویة، حسین بن احمد (1413ق)، اعراب القرائات السبع وعلل‌ها، تحقیق ...
  • ابن‌خالویة، حسین بن احمد (1421ق)، الحجة فی القرائات السبع، تحقیق ...
  • 8. ابن‌دُرَید، محمد بن حسن (1426ق)، جمهرة اللغة، ترتیب و ...
  • ابن‌زنجله، عبدالرحمن بن محمد (1402ق)، حجة القرائات، چاپ اول، بیروت: مؤسسه ...
  • ابن‌مجاهد، ابوبکر احمد بن موسی (1988م)، السبعة فی القرائات، تحقیق دکتر شوقی ...
  • ابن‌منظور، محمد (1408ق)، لسان العرب، تحقیق: علی شیری، بیروت: إحیاء ...
  • ابوعلی فارسی، حسن بن احمد (1404ق)، الحجة للقراء السبعة، تحقیق ...
  • أزهری، ابومنصور (1967م)، تهذیب اللغة، تحقیق: عبدالسلام هارون، القاهرة: دارالعلم. ...
  • أسترآبادی، محمد بن الحسن (1982م ) شرح شافیة بن الحاجب، ...
  • آلوسی، سیدمحمود (1415ق)، روح‌المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دارالکتب ...
  • بغوی، حسین بن مسعود (1420ق)، معالم التنزیل فی تفسیر القرآن، ...
  • جوهری (1407ق)، الصحاح، تحقیق: عبدالغفور العطاری، بیروت: دارالعلم للملایین. ...
  • حسینی زبیدی، محمدمرتضی (1414ق)، تاج‌العروس من جواهر القاموس، مصحح: علی‌هلالی، ...
  • دانی، ابوعمرو (1930م)، التیسیر فی القرائات السبع، تحقیق اتوبرتزل، استانبول: مطبعة ...
  • راغب اصفهانی، محمدحسین (1416ق)، مفردات الفاظ القرآن، بیروت: دارالقلم. ...
  • طبرسی، فضل بن حسن (1372ش)، مجمع‌البیان فی تفسیر القرآن، تهران: ...
  • طبری، محمد بن جریر (1412ق)، جامع‌البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: ...
  • طریحی، فخرالدین محمد (1408ق)، مجمع‌البحرین، چاپ سوم، تهران: کتاب‌فروشی مرتضوی. ...
  • طوسی، محمد بن حسن (بی‌تا)، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: ...
  • فراهیدی، خلیل بن أحمد (1405ق)، العین، دار‌الهجرة، قم. ...
  • فیروزآبادی، محمد بن یعقوب (2005م)، قاموس‌المحیط، تحقیق: محمد نعیم، چاپ ...
  • قلانسی، ابوالعز محمد بن حسین بن بندار (1404ق)، ارشاد المبتدی ...
  • مکی بن ابی طالب، محمد (1404ق)، الکشف عن وجوه القرائات ...
  • نویری، ابوالقاسم (2009م)، شرح طیبه‌النشر فی القرائات العشر، تحقیق مجدی ...
  • نمایش کامل مراجع