تنوعات معنایی واژههای مرکب مختوم به ستاک حال «یاب» در زبان فارسی: رویکرد صرف ساختی
محل انتشار: پژوهش های زبان شناسی، دوره: 10، شماره: 2
سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 290
فایل این مقاله در 20 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_JRLU-10-2_006
تاریخ نمایه سازی: 12 بهمن 1399
چکیده مقاله:
پژوهش حاضر در چارچوب صرف ساختی به بررسی تنوعات معنایی واژههای مرکب مختوم به ستاک حال «یاب» در زبان فارسی پرداخته است. بهاینمنظور، واژههای مدنظر از پیکرههای درزمانی و همزمانی زبان فارسی گردآوری شدند. این واژهها در مقولههای معنایی ویژگی شخص/ شئ عامل، ابزار و شخص عامل جای میگیرند و به دو مقولۀ عمدۀ واژگانی صفت و اسم تعلق دارند. بررسی درزمانی واژههای استخراجشده نشان داد فرضیۀ سنتی بسط مفهوم عامل به ابزار در زبان فارسی پاسخگو نیست، بلکه در شکلگیری دو مفهوم عامل و ابزار واژههای مرکب مختوم به ستاک حال «یاب» از مفهوم ویژگی شخص / شئ عامل در زبان فارسی فرایند حذف موصوف دخیل است. در رخداد چنین فرایندی ترجمه قرضی واژهها از زبان انگلیسی در زبان فارسی تأثیرگذار بوده است. نتایج این بررسی حاکی از آن است معنای آغازین ساخت را باید «ویژگی متمایزکننده هستاری مرتبط با مفهوم یافتن و جزء اول» دانست که بهعنوان انتزاعیترین همبستگی صورت و معنای ناظر بر عملکرد واژههای مرکب ساخت [x-ستاک حال «یاب»] در زبان فارسی است. براساس دادههای گردآوریشدۀ پژوهش حاضر، این ساخت بیشترین تعداد واژههای استخراجشده را به خود اختصاص داده است. بهنظر میرسد حذف موصوف «شخص» منجربه شکلگیری طرحوارهای با معنی «شخص انجامدهندۀ عمل یافتن در ارتباط با مفهوم جزء اول» شده است. نظیر چنین طرحوارهای با حذف موصوف «دستگاه / نرمافزار» در شکلگیری طرحوارۀ ابزار با معنی «شئ انجامدهندۀ عمل یافتن در ارتباط با مفهوم جزء اول» بهکار رفته است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
ذلیخا عظیم دخت
گروه زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
عادل رفیعی
گروه زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
حدایق رضایی
گروه زبان شناسی، دانشکده زبان های خارجی، دانشگاه اصفهان، اصفهان، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :