بررسی احتمال وجود منابع هیدروکربنی در حوضه ی کشش- جدایش ایجاد شده بین دو گسل نایبند و نهبندان در دشت یا کویر لوت

گسل ها شکستگی های پوسته زمین بهمراه جابجایی هستند که بر اساس لغزش به انواع عادی، معکوس و امتداد لغز تقسیم می شوند. گسل های امتداد لغز باعث ایجاد جابجایی در پوسته ی زمین پس از شکستگی شده و جابجایی های صورت گرفته در سطح افق انجام می گیرد. گاهی ا وقات دو گسل امتداد غلز موازی، پس از جابجایی در قسمت های انتهایی یا پایانه ی آنها، خمیده شده و در اثر تنش های زمین ساختی و به مرور زمان به هم فشرده یا از هم جدا می شوند و تشکیل حوضه هایی را می دهند که به حوضه های جدایش- کشش بین گسلی معروفند. این حوضه ها دارای رسوبات جوان بوده و به لحاظ اقتصادی و از نظر اکتشاف مواد هیدروکربنی بسیار حائز اهمیت هستند. در ایران یک حوضه ی جدایش- کشش بین گسلی، بین گسل های نایبند و نهبندان در قسمت جنوب شرقی وجود دارد که بنام حوضه یا دشت فروافتاده ی لوت معروف است که با بررسی حرکت و خمیدگی پایانه ی گسل های اشاره شده، منجر به تشکیل این حوضه گردیده است. در بررسی زمین شناسی و نوع رسوبات وارده شده به حوضه یا دشت فروافتاده ی لوت، متوجه می شویم که بستر این حوضه از جنس سنگ های آذرین بوده و مناسب تشکیل یک حوضه ی رسوبگذاریست. رسوبات دیگر وارد شده به حوضه از جنس رسوبات دانه ریز بوده و تشکیل سنگ های رسوبی دانه ریز مثل شیل های نفتی، ماسه سنگ ها، دولومیت ها و تبخیریها را می دهند. شیل ها بوجود آورنده سنگ منشاء یا نفت زا بوده که هیدروکربن ها در آنها تولید می شوند. ماسه سنگ ها و دولومیت ها تشکیل سنگ های مخزن را داده که وظیفه ذخیره و عبور دادن هیدروکربن ها از سنگ منشاء به لایه های دیگر را دارند. و بالاخره تبخیریها شامل سنگ نمک یا سنگ گچ بوده و تشکیل دهنده ی پوش سنگ می باشند که وظیفه محافظت از هیدروکربن تولید شده را دارند. همه ی این نوع سنگ ها در لایه های رسوبی حوضه یا دشت فروافتاده لوت وجود دارند و بهمین دلیل این حوضه را یکی از حوضه های محتمل وجود هیدروکربن در آن کرده است که با بررسی های دقیق تر، راه را برای کاووش های میدانی مثل فعالیت های ژئوفیزیکی باز می کند و در صورت اثبات وجود هیدروکربن در این حوضه، ذخیره ی جدیدی را به ذخایر هیدروکربنی کشور می افزاید.