بررسی عملکرد اقتصادی ایران در اواخر عصر قاجار 1906-1860 با تاکید بر بخش کشاورزی و دولتی

در اواخر حکومت قاجار ایران وضعیت سیاسی و اقتصادی شکننده ای را تجربه کرد و شکاف میان ایران و دول توسعه ی افته به شکلی واضح افزایش یافت. با جا ماندن ایران از انقلاب صنعتی، کشاورزی بخش اعظم اقتصاد را در این دوره تشکیل میدهد و برنامه منسجم و مشخصی نیز برای صنعتی سازی اقتصاد کشور وجود ندارد. در این پژوهش دلایل عقب ماندگی اقتصاد ایران در این دوره و عدم توفیق دولت قاجار در طرح و اجرای برنامه توسعه اقتصادی مؤثر مورد بررسی قرار گرفته شده است و نتایج پژوهش حاکی از آن است که سیستم تیولداری و نظام حامی- مشتری موجود در دوره قاجار، حکام را به سمت فعالیت های زود بازده مخرب سوق داده و در نبود یک سیستم حکمرانی مقتدر و کنترل انحصاری بر ابزارهای خشونت، امکان اصلاح اقتصادی و اجرای برنامه های توسعه ای وجود نداشته است. خشونتهای گاه وبیگاه میان طبقه حاکم، نبود حاکمیت قانون، نبود دستگاه بروکراسی کارا، هزینه های معامله بالا در کنار عدم امنیت جانی و مالی فعالین اقتصادی از دلایل اصلی عدم رشد اقتصادی کشور در این دوره است.