اکران فیلم های سینمایی خارجی در سینماهای کشور

سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی در پایان سال ۱۳۹۶ نظامنامه اکران برای سال های ۱۳۹۷ و ۱۳۹۸ را به سینماهای کشور ابلاغ کرده است. در این نظامنامه به برخی از سینماها اجازه داده شده است تا در چارچوب یک برنامه مشخص و به صورت محدود، فیلم خارجی اکران کنند. عموم اظهارنظرها درباره این طرح حاکی از فواید آن در راستای رونق سالن های سینما و نیز رشد کیفی و تنوع آثار سینمایی در داخل کشور است. همچنین برخی اظهارنظرکنندگان به تاثیر مثبت اجرای این طرح در جذب سرمایه گذاری خارجی در سینمای ایران اشاره داشتهاند، اما منتقدان معتقدند اجرای آن تاثیر منفی بر اقتصاد فیلم های ایرانی خواهد داشت. زیرا با توجه به ظرفیت پایین اکران برای فیلم های ایرانی اجرای چنین طرحی فرصت اکران آثار ایرانی را از این هم کمتر خواهد ساخت. به علاوه این طرح ممکن است در طول زمان تمایل به توزیع و اکران فیلم های ایرانی را در میان سینماداران و توزیع کنندگان کاهش دهد. اختلاف نظرها پیرامون «اکران فیلم خارجی» درحالی است که این مسئله از جمله موضوعات کلیدی در سیاستگذاری سینمایی هر کشور است. زیرا با توجه به نفوذ سینمای آمریکا در غالب کشورهای جهان، هر تصمیم سیاستی درباره این طرح باید جهات سیاسی و اقتصادی آن را لحاظ کند. بر این اساس، بسیاری از کشورها با طراحی سازوکار اکران فیلم خارجی و نظارت بر چگونگی آن، مناسبات «سینمای ملی» خود را تنظیم می کنند. در نتیجه و برای استفاده از تجارب خارجی در این گزارش کشورهای ترکیه و کره جنوبی که طی سال های اخیر به توفیقاتی در زمینه گسترش زیرساخت های سینمایی، افزایش تولید و جذب مخاطب داخلی و خارجی به سینما دست یافته اند، به عنوان کشورهای برجسته در زمینه اجرای سیاست های سینمایی بررسی شده اند. بر این مبنا، گزارش پیش رو، پس از اشاره به تاریخ سیاستگذاری اکران فیلم خارجی در هریک از این کشورها و با در نظر گرفتن شرایط اقتصادی و سیاسی هریک، تلاش کرده نتایج و نیز تبعات احتمالی اجرای طرح اکران فیلم خارجی در ایران را ارزیابی کند. از سوی دیگر، یکی از مهمترین مولفه هایی که ضرورتا در اجرای طرح اکران فیلم خارجی در ایران باید تاکید شود توجه به ظرفیت توزیع در سینمای ایران است. زیرا زمینه سازی برای ایجاد بازار رقابتی
مثبت در حوزه توزیع که جز ارکان مهم چرخه سینمایی در هر کشور است، در این طرح نادیده گرفته شده و در حال حاضر «موسسه رسانه های تصویری» به عنوان یکی از سازمانهای وابسته به سازمان سینمایی، متصدی گزینش و وارد کردن فیلمهای خارجی معرفی شده است. همچنین در نظامنامه اکران، سالن های سینمایی فرسوده و قدیمی که اقبال تماشاگر به آنها در وضعیت نامطلوبی قرار دارد، از کمترین امکان برای استفاده از مزایای اکران فیلم خارجی برخوردار شده اند. این در شرایطی است که مهمترین ملاحظه در باب اجرای طرح اکران فیلم خارجی نقشی است که این طرح باید در کلیت سیاستگذاری سینمای ایران، ایفا کند. در حقیقت در نظر گرفتن سرجمع مزایای اقتصادی اجرای این طرح به تنهایی کافی نیست، بلکه اجرای هر نوع سیاستگذاری باید در نهایت خود را در نحوه ارتقا و اعتلای سینمای ملی ایران نشان دهد.
در نهایت، به نظر می رسد مادامی که ابعاد سیاستی این طرح به طور صریح و مشخص از سوی سازمان سینمایی مورد بحث قرار نگیرد، تبعات و نتایج آن به طور دقیق قابل ارزیابی نیست و اجرای آن می تواند به تضعیف سینمای ملی و ظرفیت داخلی تولید سینمایی در ایران نیز منجر شود.