رابطه بین پسماند جامد شهری و درآمد ناخالص داخلی در قطب‌های گردشگری ایران

پسماند یکی از مهم‌ترین معضلات محیط‎زیستی است که منجر به تحمیل خسارات و هزینه‌های محیط‌زیستی و اجتماعی هنگفتی به جامعه می‌شود. مدیریت و برنامه‌ریزی جهت بازیافت پسماند در مناطق گردشگری بسیار حائز اهمیت است؛ زیرا در صورت ‎عدم‎مدیریت مطلوب پسماند، چهره مقاصد گردشگری تخریب‌شده و دفع گردشگر را به همراه خواهد داشت. لذا با توجه به اهمیت موضوع، مطالعه حاضر با هدف تعیین رابطه میان تولید پسماند جامد شهری و تولید (درآمد) ناخالص داخلی ایران در قطب‌های گردشگری ایران انجام ‌شده است. بدین منظور از اطلاعات ۱۴ استان ایران طی حداکثر بازه زمانی ۱۳۹۳-۱۳۸۰ بهره گرفته‌ شده است. در مطالعه حاضر به‌منظور بررسی رابطه میان درآمد ناخالص داخلی و پسماند جامد شهری، از آزمون علیت گرنجر استفاده شد که نتایج حاکی از وجود رابطه علیت یک‌طرفه از درآمد ناخالص داخلی به پسماند جامد شهری می‎باشد. همچنین برای بررسی چگونگی اثرگذاری درآمد ناخالص داخلی بر تولید پسماند جامد شهری، از الگو IPAT و رویکرد PCSEs بهره گرفته ‌شده است. نتایج بیانگر آن است که با ۱۰ درصد افزایش در درآمد ناخالص داخلی سرانه میزان تولید پسماند جامد شهری به میزان ۸/۴ درصد افزایش خواهد یافت. همچنین کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به جمعیت کم‌کشش بوده (به ازای ۱۰ درصد افزایش در جمعیت تولید پسماند جامد شهری ۵/۷ درصد افزایش می‌یابد) و کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به سهم ارزش‌افزوده بخش خدمات برابر با ۰۳/۱ است. علاوه بر آن نتایج حاکی از آن است که با لحاظ اثر متغیر گردشگری، کشش تولید پسماند جامد شهری نسبت به درآمد ناخالص داخلی به میزان ۰۵۳/۰ درصد کاهش می‌یابد. بر این اساس، گردشگری می‌تواند به‌عنوان عاملی جهت کاهش تولید پسماند جامد شهری در مناطق توریستی به شمار آید.