درنگی بر چند علت صدور رای متعارض با نگاهی به حقوق فرانسه

اصل بر جلوگیری از صدور رای متعارض است در حقوق دادرسی. به این اصل گرچه در مواد پرشماری ارجاع شده ولی باز دادگاه‌ها به علل متفاوتی (علل مربوط به دعاوی واحد و مرتبط) چنین رای‌های متعارضی صادر می‌کنند. نگاه قانونگذار به دو رای کاملا معارض، اصولا کنار نهادن رای دوم به سود رای نخست است گرچه در باب فرجام‌خواهی، موردی هست که هر دو رای، به علت مخالفت با قانون، قابل نقض اعلام شده است. به هر روی، وجود تعارض میان رای‌ها دلیل نبود رابطة حقوقی صحیح است که حیثیت دادگستری را به خطر می‌اندازد. به بیان دیگر، گرچه در قانون آیین دادرسی مدنی به راهکارهای پیشگیری از بروز تعارض و راهکارهای درمان آن اشاره شده، ولی هیچگاه نمونه-ای مصداقی از علت تعارض معرفی نشده و بار پیدا نمودن این مثال‌ها بر دوش بازیگران عرصۀ دادرسی اعم از اصحاب دعوا و وکلای دادگستری و قضات افتاده است که موضوع این نوشته است. شناخت علل شایع می‌تواند هم اهداف آموزشی را برآورده کند و هم به مقاصد قضایی پاسخ بدهد.