میرزا ملکم خان و سنتگرایی بازتابی
محل انتشار: فصلنامه پژوهش های سیاسی، دوره: 6، شماره: 18
سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 409
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_PRJU-6-18_002
تاریخ نمایه سازی: 18 اسفند 1399
چکیده مقاله:
هدف مقاله، بررسی امکان کاربرد مفهوم «سنتگرایی بازتابی» با مطالعة تجربی زندگی اجتماعی و سیاسی میرزا ملکم خان، سیاستمدار، متفکر و مصلح اجتماعی ایرانی در قرن نوزدهم است. منظور از سنتگرایی بازتابی، واکنش سنت در ایران در مقابل خود سنت ناشی از برخورد با مدرنیسم غربی است. روش پژوهش، کتابخانهای و با استفاده از اسناد تاریخی انجام شد. زندگی و آثار میرزا ملکم خان باتوجهبه سه چشمانداز زندگی او بررسی میشود؛ حزب و تشکیلات از دیدگاه ملکم، ملکم خان و روشنفکری و سیاستزدگی. میرزا ملکم خان، پیشگام جنبش روشنفکری در ایران تبلیغ میشود؛ درحالیکه او به معنای مدنظر در این مقاله، روشنفکر نبود. او نمایندة گروهی از منشیها و کارمندان دولت بود که در قرن نوزدهم شکل گرفت. این گروه از منشیها تلاش کردند دستگاه حکومتی ایران را با الهامگرفتن از غرب اصلاح کنند. تعارض بنیادی بین مناسبات اجتماعی ایران با برنامة اصلاحی مطرح شد که به سیاستزدگی تفکر سیاسی این گروه منجر شد. یافتههای پژوهش نشان داد تلاشهای ملکم شکست خورد. طرح او از سازمان سیاسی تحت تأثیر مناسبات سیاسی استبدادی شکل گرفت. ملکم، نخستین کسی بود که به نقش روشنفکران و سازماندهی در مشارکت سیاسی در ایران پی برد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
کرامت اله راسخ
عضو هیئت علمی، دانشکده علوم انسانی، گروه جامعه شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی - واحد جهرم