تحلیل آماری – همدیدی تاریخ اوّلین بارش مؤثّر در غرب و شمال غرب ایران
محل انتشار: جغرافیا و پایداری محیط، دوره: 10، شماره: 2
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 232
فایل این مقاله در 19 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_GERAZ-10-2_001
تاریخ نمایه سازی: 19 اسفند 1399
چکیده مقاله:
یکی از مهم‌ترین مباحث دربارة بارش و کشت گندم دیم، تاریخ رخداد اوّلین بارش مؤثّر یا به‌عبارتی بارشی است که بتواند رطوبت خاک را بهمنظور کاشت فراهم سازد. پژوهش حاضر باهدف مطالعة تغییرپذیری و روند احتمالی در تاریخ اوّلین بارش مؤثّر و شرایط همدید منجر به رخداد آن در شمال غرب و غرب ایران انجام شده است. به این منظور، دادههای بارش ایستگاههای منطقه از سازمان هواشناسی کشور گرفته شد. ابتدا اوّلین بارش یک یا دو روز متوالی حداقل 5 میلی‌متر همراه با رخداد بارشی دیگر با فاصلة زمانی کمتر از ده روز، به‌عنوان اوّلین بارش مؤثّر انتخاب شد. در گام بعد، با استفاده از آزمون من-کندال و شیب‌خط روند در تاریخ رخداد اوّلین بارش مؤثّر در منطقه بررسی شد. درادامه، با استفاده از دادههای ارتفاع ژئوپتانسیل، باد و رطوبت تراز 850 و 500 هکتوپاسکال نسخة ERA-Interim اخذشده از وبگاه ECMWF، الگوهای همدید بارشهای مؤثّر با روش تحلیل خوشهای شناسایی شد. نتایج نشان داد که بیش از 90% اوّلین بارشهای مؤثّر در ماه اکتبر رخ داده است. ایستگاههای اردبیل، سنندج، خرم‌آباد، کرمانشاه، زنجان، ارومیه، تبریز و همدان بهترتیب زودترین میانگین اقلیمی شروع اوّلین بارش مؤثّر در دورة (1987 تا 2016) داشتهاند. بیشترین و کمترین اختلاف بین سالیانه در تاریخ رخدادها بهترتیب در ایستگاه ارومیه و اردبیل مشاهده شد. گرچه نوسانات بین سالیانة بالایی در تاریخ رخداد وجود دارد؛ امّا بررسی روند آنها با آزمون من-کندال نشان داد که روند تغییرات همة ایستگاههای مورد مطالعه در دو دورة بررسی، در سطح 5% معنی‌دار نیست. الگوهای همدید ایجادکنندة اوّلین بارشهای مؤثّر منطقه شامل ناوة کوتاه، بندال امگا و کم‌ارتفاع بریده و ناوة بلند مدیترانه بوده‌اند. در این میان، بندال امگا بهدلیل دسترسی بیشتر به رطوبت و شرایط ناپایداری حاصل از ریزش هوای سرد، با بارش فراگیرتری در منطقه همراه بوده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
مصطفی کریمی
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
ایوب جعفری
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
امیر بنی عامریان
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
سیف اله کاکی
گروه جغرافیای طبیعی، دانشکده جغرافیا، دانشگاه تهران، تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :