رایاعلم: دگردیسی دیجیتال علم و پژوهش

گرچه تولد و شکل گیری اینترنت و وب هر دو در پروژه های پژوهشی علمی و بر اساس نیازمندی این پروژه ها بوده اما امروزه حدود 80% از حجم وب به اطلاعات و فعالیتهای تجاری اختصاص یافته است. تجارت الکترونیکی، دولت الکترونیکی، شهروند الکترونیکی و.. اصطلاحاتی آشنا و پرکاربرد در محافل علمی و حتی جامعه است اما واژه e-Science یا رایاعلم، عموما اصطلاحی مهجور و ناآشناست. چشم انداز رایاعلم، فراهم کردن علم به صورت سریعتر، بهتر و همکارانه تر با استفاده از فناوری اطلاعات یا به عبارتی دگردیسی دیجیتال علم و پژوهش در قرن بیست و یکم است از اینرو رایاعلم به عنوان بستری برای توسعه پژوهش و نوآوری و حرکت به سوی جامعه دانش بنیان به صورت یکی از اولویت های مهم کشورهای مختلف جهان درآمده است. در این نوشتار برآنیم که ابتدا مفهوم رایاعلم، ریشه های تاریخی و حوزه های مختلف مرتبط با آن را بررسی نموده و پس از آن برنامه های رایاعلم بین المللی و ملی درکشورهای پیشرو را مرور اجمالی کرده و مولفه های آنها را شناسایی نماییم.