آموزش شفاهی- محور عروض با به‌کارگیری موسیقی؛ راهکاری نو در تدریس وزن شعر
محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 12، شماره: 4
سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 598
فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LIAR-12-4_006
تاریخ نمایه سازی: 20 اسفند 1399
چکیده مقاله:
عروض و قافیه ازجمله دانشهای ادبی است و از دروس دشوار تخصصی ادبیات فارسی در دورة متوسطة دوم و حتی دانشگاه محسوب میشود. در حال حاضر آموزش عروض در مراکز رسمی بهدلیل رویآوردن عروضیان قدیم به مقولة زحاف و طبقه‌بندی‌های اوزان شعر فارسی، کاربران را با قواعد دشوار و پیچیدۀ نام‌شناسی بحور روبهرو کرده است؛ تاجاییکه برخی از عروضیان جدید وجود زحافات را غیرضروری دانسته و آن را بهکلی از روند آموزش حذف کردهاند. بااینحال به نظر می‌رسد تاکنون روش مناسبی برای شناخت اولیة وزن و به‌یادسپاری بلندمدت آن طراحی نشده است. راهکار ارائهشده در این پژوهشِ بینارشته‌ای، تولید محتوای آموزشی موسیقایی و به‌کارگیری آن، بهمنظور تسریع و تسهیل و همچنین به‌یادسپاری بلندمدت اوزان شعر فارسی است. بهمنظور دستیابی علمی به محتوای آموزشی موسیقایی، نخست مفاهیم بنیادی و ارکان تشکیلدهندۀ عروض و موسیقی تطبیق داده شد و کاربردهای آن مقایسه شد تا حدود قابلیت‌های موسیقایی عروض در دانش موسیقی به دست آید. درنتیجه انطباق معتبری بین هجاهای سه‌گانة (کوتاه، بلند، کشیده) عروضی با سه نت چنگ (e) و سیاه (q) و سیاهِ نقطه‌دار (j)؛ و همچنین وزن هر مصراع با مفهومِ جمله در تئوری موسیقی به دست آمد. بر همین اساس و با ایجاد «فاصلة موسیقایی» بینابین هجاهای عروضی، محتوای آموزشی موسیقایی، به عنوان «ملودی‌های عروضی» به دست آمد که فرایند تولید آن شرح داده شد و نمونهای از آن به پیوست مقاله آمده است.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
نجمه دری
دانشیار گروه زبان و ادبیات دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
مهدی پورمحمد
استادیار گروه پژوهشکده علوم شناختی و مغز دانشگاه شهید بهشتی
عبدالمجید زیارت زاده
دانشجوی کارشناسی ارشد آموزش زبان فارسی دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :