تحلیل ساختاری غزل نخست دیوان حافظ

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 229

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_DEHKH-12-46_008

تاریخ نمایه سازی: 22 فروردین 1400

چکیده مقاله:

پژوهش حاضر می­ کوشد غزل نخست دیوان اشعار حافظ را از دیدگاه نقد فرمالیستی و ساختارگرایانه مورد ارزیابی قرار دهد. مقصود آن است که با استفاده از روش تحلیلی - توصیفی و مبانی زبان ­شناسی نشان دهیم که چگونه عناصر و اجزای  به ­هم ­پیوستۀ یک غزل در القای معنی و در حاضر نمودن عناصر غایب تأثیرگذارند. در این نوشتار با نگاه فرمالیستی به اصل توازن، یعنی تکرارهای آوایی، هجایی، و واژگانی توجه شده ­است تا خواننده دریابد که چگونه می ­توان از طریق شناخت موسیقی آوایی و معنوی غزل، دریچه­ های روشنی را به­ سوی معنی و مضمون گشود. در بررسی ساختاری نیز ضمن توجه به بحث تقابل­ ها، بر حضور عناصر غایب در متن ادبی و نقش خواننده به ­عنوان آفرینشگر ثانوی تمرکز شده ­است. بر اساس یافته ­های این پژوهش، متونی قابلیت بررسی فرمالیستی و ساختاری دارند که خالق اثر از نقش فرازبانی و ادبی زبان بهره برده باشد. بررسی غزل­ حافظ از دریچۀ صورت و ساختار، ضمن اینکه ما را به قلمرو زیباشناختی شعر او نزدیک می­ کند، از کلی­گویی ­های بدون استدلال نیز دور می ­سازد.

نویسندگان

عبدالکریم سیستانی نژاد

دانشجوی دکتری گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

روح الله هادی

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • احمدی، بابک (1391) ساختار تأویل متن، تهران: مرکز. ...
  • استعلامی، محمد (1383) نقد و شرح غزل­ های حافظ، جلد ...
  • پورنامداریان، محمدتقی (1382) گمشدۀ لب دریا، چاپ اول، تهران: سخن. ...
  • تبریزی، همام (1351) دیوان اشعار، تبریز: مؤسسۀ تاریخ و فرهنگ ...
  • تسلیمی، علی (1390) نقد ادبی، چاپ دوم، تهران: کتاب آمه. ...
  • حافظ شیرازی، شمس­ الدین محمد (1367) دیوان، تصحیح قزوینی- غنی، ...
  • حق­ شناس، علی­محمد (1370) مقالات ادبی،زبان ­شناختی، چاپ اول، تهران: ...
  • حمیدیان، سعید (1392) شرح شوق، جلد دوم، چاپ اول، تهران: ...
  • خرمشاهی، بهاءالدین (1368) حافظ­ نامه، جلد اول، چاپ اول، تهران: ...
  • داد، سیما (1390) فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ پنجم، تهران: مروارید. ...
  • زرین کوب، عبدالحسین (1388) نقش بر آب، چاپ ششم، تهران: ...
  • ساوجی، سلمانی (1383) کلیات سلمان ساوجی، تصحیح عباسعلی وفایی، چاپ ...
  • سعدی شیرازی، مصلح­ الدین (1385) کلیات سعدی، تصحیح محمدعلی فروغی، ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (1391) رستاخیز کلمات، چاپ اول، تهران: سخن.                                    ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (1397) این کیمیای هستی، دربارۀ حافظ، جمال­ ...
  • شمیسا، سیروس (1385) نقد ادبی، چاپ نخست، ویرایش دوم، تهران: ...
  • صفوی، کوروش (1373) از زبان­ شناسی به ادبیات، جلد اول، ...
  • صفوی، کوروش (1391) آشنایی با زبان­ شناسی در مطالعات ادب ...
  • عراقی، فخرالدین ابراهیم (1388) دیوان اشعار، به کوشش فرشید اقبال، ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (1398) تذکره ­الاولیاء، تصحیح محمد استعلامی، چاپ ...
  • عطار نیشابوری، فریدالدین (1394) دیوان اشعار، تصحیح بدیع­الزمان فروزانفر، چاپ ...
  • فالر، راجر و دیگران (1369) زبان­ شناسی و نقد ادبی، ...
  • میبدی، ابوالفضل رشیدالدین (1393) کشف­ الاسرار وعده­ الابرار، به تصحیح ...
  • هاوکس، ترنس (1394) ساخت­ گرایی و نشانه ­شناسی، ترجمۀ مجتبی ...
  • همدانی، عین­ القضات (1370)تمهیدات، تصحیح عفیف عسیران، چاپ سوم، تهران: ...
  • نمایش کامل مراجع