ارزیابی الگوی جرایم سرقت براساس پیکره‌بندی فضایی (مطالعه موردی شهر ورامین)

زمینه و هدف: پیکره‌بندی فضایی، تأکیدی بر شکل‌گیری روابط فضایــی در یک مجموعه در مقایســه باکیفیت فضــای واحــد اســت. تقویــت کــردن و پررنگ کــردن نقــش ارتباط فضایــی، ایــن قابلیــت را ایجــاد می‌کند که بتوان بــه هر فضا یک نســبت اجتماعــی، اقتصــادی یــا رفتــاری داد. بنابراین تبیین اثرات چیدمان فضایی شهر بر روند وقوع جرایم سرقت هدف اصلی این پژوهش است. روش‌: پژوهش حاضر از نوع اکتشافی - تحلیلی است. جامعه آماری تحقیق وقوع مکانی جرایم سرقت و لایه خطوط محوری (خیابان‌ها) در شهر ورامین است. متغیرهای تحقیق انواع جرایم سرقت به تفکیک نوع جرم در مجموع با 765 فقره سرقت و لایه خطوط محوری 7242 عدد است. تحلیل فضایی جرایم در نرم‌افزار «آرک جی.آی.اس» بر پایه‌ روش تخمین تراکم کرنل انجام شد. نقشه مربوط به پیکره‌بندی فضایی یعنی خطوط محوری بر پایه وضع موجود فضاهای شهری ورامین توسط نرم‌افزار «یو.سی.ال دپتمپ » تولید شد. لایه مربوط به جرائم و خطوط محوری در سامانه اطلاعات جغرافیایی همپوشانی گردیده است که در این نقشه‌ها تحلیلی از پراکنش انواع جرائم سرقت در ارتباط با پیکره‌بندی فضایی شهر به‌دست آمده است. در نهایت سطح همبستگی بین شاخص‌ هم‌پیوندی فضایی و انواع جرایم سرقت از طریق آزمون همبستگی پیرسون مورد سنجش قرار گرفت. یافته‌ها و نتایج: یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که بین میزان وقوع جرایم فرصت‌طلبانه (سرقت) با شاخص‌های پیکره‌بندی فضایی یک ارتباط مثبت برقرار است، به نحوی که با افزایش سطح هم‌پیوندی وقوع جرایم سرقت کاهش یافته است؛ اما بررسی تفصیلی میان انواع جرایم و سطوح هم‌پیوندی فضایی نشان می‌دهد که هم‌پیوندی بالا تنها در جرایم سرقت خودرو، موتورسیکلت، اماکن عمومی و تجهیزات شهری روند کاهشی داشته است و عمده این نوع جرایم به‌صورت پراکنده بوده یا در مناطق با عمق بالا روی داده است ولی در سرقت اماکن خصوصی و مغازه هم‌پیوندی فضایی بالاتر روند وقوع جرم را افزایش داده است. با توجه به یافته‌های پژوهش می‌توان نتیجه گرفت که نوع همبستگی یا رابطه چیدمان فضا و میزان وقوع جرایم با توجه به ماهیت جرم متفاوت است.