جهانی شدن و برآمدن دیپلماسی تجاری

جهانی شدن و دیپلماسی تجاری در زمره اصطلاحاتی هستند که در دو سه دهه اخیر رواج زیادی یافته‌اند. به نظر می‌رسد رواج تقریباً همزمان این دو اصطلاح بی‌دلیل نبوده و آن دو با هم ارتباط داشته‌اند. به طور خلاصه، جهانی شدن حاکی از آن است که جهان، بویژه بر اثر تحولات اقتصادی و تکنولوژیک، چنان یکپارچه و درهم تنیده شده است که تحولات هر نقطه از جهان براحتی و بسرعت بر نقاط دیگر جهان تأثیر می‌گذارد و به همین دلیل نه تنها در عرصه نظریه‌پردازی دیگر نمی‌توان به مرزبندیهای سنتی مانند دوگانگی داخلی خارجی پایبند بود، بلکه در میدان عمل هم در تصمیم گیریها و سیاستگذاریها دیگر نمی‌توان تحولات جهانی را نادیده گرفت یا بر عواقب جهانی اقدامات خود چشم بربست. بررسی ابعاد و پیامدهای مختلف جهانی شدن نشان می‌دهد که این پدیده باعث کمرنگ شدن مرز دو حوزه داخلی و خارجی و تأثیرگذاری مسائل داخلی و خارجی بر یکدیگر؛ افزایش بازیگران دولتی و غیردولتی و گسترش تعاملات داخلی و بین‌المللی آنها؛ پیوند سطوح مختلف جهانی، منطقه‌ای و ملی و تأثیر فزاینده آنها بر یکدیگر؛ پیوند حوزه‌های موضوعی مختلف با یکدیگر؛ و تفوق سیاست عادی یا مسائل کارکردی بویژه مسائل اقتصادی و تجاری بر سیاست عالی یا مسائل امنیتی نظامی شده است. بدین ترتیب، برخلاف گذشته که دیپلماسی ملک طلق دولتها تلقی می‌شد و عمدتاً به مسائل سیاسی می‌پرداخت، اکنون نه تنها بازیگران درگیر در دیپلماسی افزایش یافته‌اند بلکه موضوعات دیپلماسی هم گسترش یافته‌اند و در این رهگذر جنبه‌های غیرسیاسی دیپلماسی برجسته‌تر شده‌اند و «دیپلماسی تجاری و اقتصادی» وزن بیشتری یافته است. دیپلماسی تجاری در مفهوم جامع آن شامل اهداف، راهبردها و ابزارهای یک کشور برای پیشبرد منافع خود در زمینه تجارت و سرمایه‌گذاری در سطوح مختلف دوجانبه، منطقه‌ای و جهانی است. این تعریف از یک سو نشانگر اهمیت اساسی دیپلماسی تجاری و از سوی دیگر نشانگر ضرورت عاجل تدوین و اجرای یک دیپلماسی تجاری فعال است.