ارزیابی و پهنه‌بندی آلودگی هوا با استفاده از روش های AHP و ANP (مطالعه موردی: شهر تبریز)

امروزه انسان بعد از گذراندن مراحل مختلف توسعه، متوجه بحران­های عظیم زیست‌محیطی در پیرامون خود می­شود که یکی از آن، آلودگی هوای شهرها است که منشأ اصلی آن فعالیت­های انسانی و در کنار آن عوامل محیطی است؛ بنابراین هدف تحقیق حاضر، ارزیابی و پهنه‌بندی پتانسیل تراکم آلاینده­های هوا در شهر تبریز با استفاده از روش­های 1ANP و 2AHP است. در این تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه­ای و میدانی، عوامل مؤثر در افزایش آلودگی در شهر تبریز شناسایی شد و سپس لایه­های اطلاعاتی شامل بارش، ارتفاع، فاصله از فضای سبز، فاصله از مراکز صنعتی، فاصله از مراکز تجاری، فاصله از راه­های ارتباطی، ازدحام جمعیت، کاربری اراضی توسط سامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. هم­چنین ارزش­گذاری و استانداردسازی در محیط ادریسی با استفاده از مجموعه­های فازی انجام شد، درنهایت با توجه به عوامل مؤثر در آلایندگی هوای شهر تبریز و انجام مراحل مدل­ANP و AHP، با استفاده از نرم‌افزارهای Expert choies و Super Decision به تعیین اهمیت معیارها پرداخته شد و نقشه نهایی پهنه­بندی آلودگی هوا تهیه شد. با توجه به نقشه نهایی مدل ANP مناطق با آلودگی بسیار زیاد شامل مناطق شمالی و شمال­غربی است و نتایج مدل AHP نشان می­دهد، مناطق با خطر بسیار زیاد شامل کل مناطق مرکزی و مناطق شمالی­غربی است. نتایج حاصل از این مطالعه، حاکی از پتانسیل بالای آلایندگی در منطقه موردمطالعه است؛ ازاین‌رو مناطق با احتمال خطر بسیار زیاد و زیاد، مناطقی هستند که باید تدابیر خاص و اقدامات مناسبی برای کاهش آلودگی آن به‌صورت جدی صورت بگیرد.