نقش تنوع فعالیت های اقتصادی زراعی و غیرزراعی بر تاب آوری خانوارهای کشاورز روستایی در معرض خشکسالی (مطالعه موردی: شهرستان چناران)

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 266

فایل این مقاله در 22 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

این مقاله در بخشهای موضوعی زیر دسته بندی شده است:

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_GEH-7-4_003

تاریخ نمایه سازی: 24 فروردین 1400

چکیده مقاله:

در ایران کشاورزی محور اساسی تأمین معیشت به شمار آمده و در اغلب برنامه­ های توسعه نیز، مهم‌ ترین و تنها رکن اقتصادی روستا محسوب می­شود. هرچند چنین ساختاری درگذشته با توجه به اقتصاد بسته روستا قابلیّت دوام داشت ولی با بروز ناپایداری در فضاهای روستایی مشکل بتواند آسیب ­پذیری خانوارهای کشاورز روستایی را در برابر تکانه­ های بیرونی ازجمله خشکسالی کاهش دهد. مطالعه حاضر به بررسی نقش تنوع فعالیت ­های اقتصادی در تاب­آوری خانوارهای کشاورز روستایی شهرستان چناران می­پردازد. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی است. متغیر مستقل «تنوع فعالیت­های اقتصادی» و متغیر وابسته «تاب ­آوری» است. تنوع به تفکیک کشاورزی و غیر کشاورزی و تاب ­آوری به تفکیک پنج مؤلفه و 34 شاخص کمی گردید. جامعه آماری شامل 2902 خانوار کشاورز روستایی در 15 روستای در معرض خشکسالی شهرستان چناران بوده است که به کمک فرمول کوکران 271 خانوار به‌عنوان نمونه تعیین گردید. در انجام تحلیل ­ها از تحلیل واریانس یک ‌طرفه، تحلیل مسیر و تحلیل خوشه ‌ای استفاده شد. نتایج تحلیل واریانس نشان داد «تنوع فعالیت ‌های اقتصادی» موجب افزایش تاب ‌آوری خانوارهای کشاورز روستایی گردیده است. به‌طوری‌که میانگین تاب ‌آوری در خانوارهای دارای منابع درآمدی غیر متنوع 40/2، نیمه متنوع 48/2 و متنوع 83/2 است. بر اساس نتایج تحلیل مسیر «تنوع فعالیت ­های اقتصادی» به میزان 19/0 و «تنوع غیرزراعی» به میزان 12/0 طور مستقیم موجب افزایش تاب ­آوری خانوارهای کشاورز روستایی گردیده است. با توجه به یافته ­های تحقیق تنوع معیشت با تأکید بر بخش غیرزراعی، را می­توان به‌عنوان استراتژی توسعه نواحی روستایی در معرض خشکسالی معرفی نمود.

نویسندگان

نرگس حاجیان

دانشگاه فردوسی مشهد

مریم قاسمی

دانشگاه فردوسی مشهد

عباس مفیدی

دانشگاه فردوسی مشهد

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • بررسی اثربخشی آموزش تاب آوری بر سلامت روان افراد مبتلا به وابستگی مواد در کانون توسکای شهر تهران [مقاله ژورنالی]
  • ازکیا، مصطفی و ایمانی، علی، 1387، توسعه پایدار روستایی، انتشارات ...
  • اسماعیلی، مهناز، 1394، بررسی اثرات تنوع فعالیت های اقتصادی بر ...
  • اصغرپور ماسوله، احمدرضا، 1392، آمار مقدماتی برای علوم اجتماعی، نشر ...
  • خلعتبری، جواد و بهاری، صونا، 1389، ارتباط بین تاب آوری ...
  • رضایی، محمدرضا، 1392، ارزیابی تاب آوری اقتصادی و نهادی جوامع ...
  • رکن الدین افتخاری، عبدالرضا، موسوی، سیدمحمد، پورطاهری، مهدی، فرج زاده ...
  • ریاحی، وحید و پاشازاده، اصغر، 1392، اثرات اقتصادی و اجتماعی ...
  • ریاحی، وحید و نوری، آذر، 1393، تنوع بخشی فعالیت های ...
  • زاهدی، شمس السادات و نجفی، غلامعلی، 1385، بسط مفهومی توسعه ...
  • سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، 1393، سالنامه کشاورزی استان خراسان ...
  • سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی، 1394، سالنامه کشاورزی استان خراسان ...
  • سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان خراسان رضوی، 1390، سالنامه ...
  • شایان، حمید، حسین زاده، سیدرضا، خسروبیگی، رضا، 1390، ارزیابی پایداری ...
  • شایان، محسن و پایدار، ابوذر و بازوند، سجاد (1396)، تحلیل ...
  • شرفی، لیدا، زرافشانی، کیومرث، 1389، سنجش آسیب پذیری اقتصادی و ...
  • شکوری، علی، بهرامی، شقایق، 1393، مطالعه تاثیر گردشگری روستایی بر ...
  • صادقلو، طاهره، سجاسی قیداری، حمداله، 1393، اولویت بندی عوامل موثر ...
  • عادلی، بهزاد، مرادی،حمیدرضا، کشاورز، مرضیه و امیرنژاد، حمید، 1393، خشکسالی ...
  • علوی زاده، امیرمحمد و میرلطفی، محمدرضا، 1392، نقش اقتصاد غیرزراعی ...
  • فاضل نیا، غریب، رجایی، مسعود، حکیم دوست، سیدیاسر، 1391، خشکسالی ...
  • کریم، محمدحسین و هاشمی، ابوالحسن، 1388، نظرسنجی از روستاییان در ...
  • کوچکی، علیرضا، نصیری محلاتی، مهدی، 1383، ارزیابی تنوع نظام های ...
  • کوچکی، عوض، 1377، تنوع زیستی و سلامت جوامع، دومین گردهمایی ...
  • محمدی یگانه، بهروز، چراغی، مهدی، کریم پور، ناهید، 1394، بررسی ...
  • نامنی، ع.، صادقی، س.، دوستان، ر.، 1392، تحلیل همدیدی خشکسالی ...
  • Carlisle, L. 2014. Diversity, flexibility, and the resilience effect: lessons ...
  • Cooper, S., & Wheeler, T., (2015), Adaptive governance: Livelihood innovation ...
  • De Haan, L. J. 2000. Globalization, localization and sustainable livelihood. ...
  • Elasha, B. O., Elhassan, N. G., Ahmed, H., & Zakieldin, ...
  • Liebman, M., & Schulte, L. A. 2015. Enhancing agroecosystem performance ...
  • Lin, B. B. 2011. Resilience in agriculture through crop diversification: ...
  • Parkinson, S., & Ramirez, R. 2007. Using a sustainable livelihoods ...
  • Prado, D., S., Seixas, O., S., Berkes, F., (2015), Looking ...
  • Speranza, C., I., Wiesmann, U., Rist, S., (2014). an indicator ...
  • نمایش کامل مراجع