ارزیابی تأثیر کودهای زیستی و محلول‌پاشی بور بر عملکرد دانه ماش در شرایط تنش خشکی

به منظور بررسی واکنش ماشVigna radiata  L .) ) به محلول پاشی بور و تلقیح بذربا کودهای زیستی در شرایط تنش خشکی آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل در قالب طرح پایه بلوک­های کامل تصادفی در سه تکرار در مزرعه مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی اجرا شد. عامل تنش خشکی در سه سطح: (بدون قطع آبیاری (آبیاری در تمامی مراحل رشد،تیمار شاهد)؛ قطع آبیاری از مرحله سبز شدن تامرحله گلدهی و قطع آبیاری از مرحله گلدهی تا رسیدگی فیزیولوژیک) در کرت­های اصلی و ترکیب دو عامل (محلول پاشی بور با غلظت 5در هزار و عدم محلول پاشی) و تلقیح بذر باکودهای زیستی (سوپرنیتروپلاس و نیتراژین) در کرت­های فرعی بررسی شدند. صفات عملکرد دانه، عملکرد زیستی، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، و میزان پرولین برگ اندازه­گیری شد. نتایج نشان داد تیمارهای قطع آبیاری در هردو مرحله رشدی باعث کاهش معنی­دار صفات عملکرد دانه، عملکرد زیستی، وزن هزار دانه، تعداد دانه در غلاف، و میزان پرولین برگ گیاه ماش گردید. اما اثر ساده تلقیح با کود زیستی و همچنین محلولپاشی بور بر هیچکدام از صفت های مورد مطالعه معنی­دارنبود. اثر متقابل تنش خشکی و محلول­پاشی با بور بر تمامی صفات به جز وزن هزار دانه معنی­دار بود. اثرمتقابل تلقیح با کود زیستی و محلول­پاشی با بور بر عملکرد دانه ومیزان پرولین برگ معنی­دار بود.اثر متقابل سه تیمار تنش خشکی، تلقیح با کود زیستی و محلول­پاشی با بور تنها بر عملکرد دانه و عملکرد زیستی معنی­دار بود.به طور کلی نتایج نشان داد که آبیاری در مرحله زایشی عمدتأ به دلیل نیاز بالا به مواد فتوسنتزی ضروری است. و تیمارهای تلقیح با کودهای زیستی و محلول­پاشی نتوانسته است اثرات نامطلوب تنش خشکی را کاهش دهد، بنابراین می­توان چنین نتیجه­گیری کردکه برای حصول عملکرد بهینه در مناطق خشک و نیمه خشک، می­باید آبیاری در تمامی مراحل رشد، به ویژه در مرحله زایشی انجام شود.