جایگاه نفی ربا در تحقق جامعه مطلوب اسلامی با بررسی اندیشه فقهای شیعه

جامعه مطلوب اسلامی دارای ویژگیهای سلبی و ایجابی متعددی است که در حوزه های اقتصادی و اجتماعی بر نفی شیوه های ناسالم اقتصادی و پذیرششیوه های مطلوب تأکید میکند. در این میان، ربا به عنوان یکی از شیوه های ناسالم اقتصادی از دیرباز توسط آموزه های اسلامی حرام اعلام شده است و حتیجامعه و اقتصاد ربوی را محکوم به فنا و نابودی می داند. به همین دلیل، مسأله ربا و تأثیر آن بر جامعه مطلوب اسلامی مورد توجه فقها و اسلامشناسان قرار گرفته است تا ابعاد و تأثیرات آن بهویژه بر حوزههای اقتصادی و اجتماعی آشکار شود. در همین راستا، پژوهش حاضر درصدد است تا نقش و جایگاه ربا و تأثیرات آن بر جامعه مطلوب اسلامی را در نزد فقها مورد بررسی قرار دهد. سؤال اصلی پژوهش حاضر این است: دلایل فقهای اسلامی جهت نفی و حرمت ربا چگونه به تحقق جامعه مطلوب اسلامی کمک مینماید؟ فرضیه پژوهش حاضر این است: ربا به دلیل آثار اجتماعی نامطلوب از جمله دامن زدن به فقر، همچنین از بین بردن تولید، اشتغال مولد، تکاثر ثروت و توزیع نامتناسب آن در نزد عدهای خاص باعث عدم تحقق جامعه مطلوب اسلامی میشود. ضمن اینکه از اهداف اصلی جامعه مطلوب اسلامی، برقراری عدالت، توزیع مناسب ثروت و همچنین دستیابی مردم جامعه به رفاه اقتصادی و امنیت اجتماعی است. روش پژوهش حاضر، توصیفی-تحلیلی است که با جمعآوری دادهها به شیوه اسنادی و کتابخانه ای، بهرهگیری از آراء فقهای گذشته و معاصر و همچنین مقالات و کتب نگاشته شده در این زمینه انجام شده است.