مفهوم شناسی توحید متافیزیکی، گونه ها و ابعاد آن با تأکید بر نهج البلاغه

پژوهش پیشرو، در ابتدا به »مفهوم شناسی توحید متافیزیکی« می پردازد. »توحید متافیزیکی« اصطلاحی نوین است که به نسبتی غائبانه با خداوند دلالت میکند. این نسبت غائبانه، با آنچه هدف از ارسال رسل، عبودیت و ارتباط با خداست؛ سازگاری، همسویی و انطباق ندارد. چراکه متون قرآن، حدیث و نهج البلاغه بر اساس باور ارتباط مستقیم و بیواسطه با خدا بنیاد نهاده شده است. بنابراین تفسیر قرآن و شروح نهج البلاغه ای نیز شایسته است کهمتأثر از منطقِ قرآن، روایت و نهج البلاغه، متافیزیک را در خدمت ارتباط زنده و در متن زندگی تعریف نمایند. حال آنکه نگاه شروح و تفاسیر غالبا استدلالی محض بوده و از رویکرد وحی فاصله گرفته اند. همین رویکرد که به نگاه متافیزیکی در متون توحیدی موسوم است؛ فهم این متون را برای عامه غامض نموده و آنان را از فواید فقه الحدیثی و شاهدانه این متونِ مقدس، محروم نموده است. بنابراین ضروری است فلسفه را تا امتداد متن زندگی بشر گستراند تا از متن فلسفه، اندیشه و خرد به عمق قلب، گرایش و ارتباط با خدا پیش رفت.این پژوهش با روشهای مفهوم شناسی، زبانشناسی و توجه به همه کلیدواژه های متن و سیاق کلام؛ با مفهوم شناسی توحید متافیزیکی در نهج البلاغه، به این نکته ی کلیدی منتج میشود که حتی براهین و استدلالهانیز در خدمت توحید و ارتباطِ مستقیمِ همه کس فهمِ با خداست