انواع دارها در نظام بین الملل از منظر فقه روابط بین الملل شیعی و تطبیق آن با نظام بین الملل معاصر

نویسندگان این پژوهش، تا کنون طی دو مقاله دیگر، به برر سی دو مفهوم دارالا سلام و دارالکفر پرداخته1و نقشه کشورهای جهان را در نظام بین الملل معاصر، بر ا ساس همین تقسیم بندی فقهی به تصویر کشیده اند. این مقاله، در نظر دارد تا به بررسی انواع دارها یا کشورها از منظر فقه روابط بین الملل شیعی بپردازد و بیان دارد که در ذیل تق سیمبندی کلی دارالا سلام و دارالکفر در فقه روابط بین الملل شیعی چه زیرمجموعه ها و د سته بندیهایی وجود دارد و معیار تطبیق آن با کشورهای امروزی که بر پایه دولت-ملت شکل گرفته اند چیست.تقسیم بندی دارالاسلام و دارالکفر از منظر تاریخ فقه، دارای سابقه کهنی است و به قرون اولیه اسلامی برمیگردد، جایی که فقهای امامیه از این مفاهیم، طی قرون متمادی بهره برده و به تبیین رابطه جهان اســلام با جهان کفر از منظر فقه سیاسی و فقه روابط بین الملل پرداخته اند. با عنایت به وقوع انقلاب اسلامی و به دنبال آن استقرار نظام جمهوری اسلامی در ایران، امروز بیش از هر زمان دیگری، کنکاش و کاوش درخصوص این مفاهیم در فقه روابط بین الملل و بررسی چگونگی انطباق آن با شرایط نظام بین الملل امروز، برای دانش پژوهان و کنشگران عرصه روابط بین الملل ضروری به نظر میرسد.سوال اصلی این مقاله آن ا ست که فقهای شیعه، غیر از دارالا سلام و دارالکفر به چه دارهایی قائل بوده اند و معیار تطبیق این دارها با کشورهای امروزی چیست؟ در کنار پا سخ به پر سی فوق، به برر سی سیر تطور و تحول این تقســیمبندیها نیز پرداخته میشــود. فرضــیه مقاله آن اســت که از نظر فقهی، دو دســته بندی کلی دارالاســلام و دارالکفر وجود دارد که هر یک دارای زیرمجموعه هایی مانند دارالحرب، دارالهدنه، دارالموادعه، دارالذمه و... هستند و این تقسیم بندیها همچنان در دوره فقهی معاصر، معتبر و پابرجا است.این مقاله، به بررسی نگاه فقها به روابط بین الملل و انواع سرزمینهای موجود، در قالب 3 دوره فقهی میپردازد. در دوره اول که به قبل از قاجار و مشروطه اختصاص داده شده است، نگاه 2 تن از فقهای بزرگ این دوره یعنی شیخ طوسی و محقق حلی بررسی میشود. در دوره دوم که به دوران قاجار و مشروطه اختصاص داده شده است، نظرات2 تن از فقهای بزرگ این دوره، یعنی محمد حسن نجفی صاحب جواهر و آخوند خراسانی مورد بررسی قرارمیگیرد و در دوره انقلاب اسلامی نیز که از سال 1342 به بعد را دربرمی گیرد، نظرات فقهی امام خمینی و امام خامنه ای مورد بررسی قرار میگیرد.بررسی نظرات فقهی در این سه دوره، سیر تطور و دگرگونی نظرات فقها در این خصوص را نشان میدهد.