سنجش مفهوم عدالت در شهر اسلامی با تاكید بر معماری مسكن

قرآن كريم، عدل را از مهم ترين موضوع هاي جامعه بشري قرار داده است. عدالت و تعادل را مي توان يكي از ويژگي هاي جوامعي دانست كه به توليد تمدن و فرهنگ روي آورده اند. يكي از ويژگي هاي معماري اسلامي، بهره گيري از تعادل در كل بنا و اجزاي آن و همچنين يافتن روش هاي دستيابي به عدالت در معماري است. براي ايجاد تعامل ميان فقه و زبان طراحي نيازمند به واكاوي و بازشناسي مفاهيم اسلامي هستيم، كه به طراحي الگويي راهبردي دست يابيم. در اين مقاله با رجوع به قرآن و احاديث، شاخص هاي ايجاد تعادل در بنا، بر پايه عدل در معماري مسكوني، بررسي شده است. هدف اصلي مقاله سنجش مفهوم عدالت در شهر اسلامي با تأكيد بر معماري مسكن است. روش تحقيق مورد استفاده در اين پژوهش تفسيري - تاريخي است. در جمع آوري اطلاعات از اسناد و متون تاريخي، منابع كتابخانه اي استفاده شده است. نتايج حاصل بيان كننده اين موضوع است كه اين اصل به عنوان يكي از مهم ترين اصول، در تمامي ابعاد معماري خانه هاي ايراني – اسلاميتأثير گذاشته است. اين تأثيرات برگرفته از مفهوم عدل است كه شامل تعادل و توازن در پلان و نما، هماهنگي واحد مسكوني با ديگر واحدها، مسأله حريم خصوصي و عمومي و محرميت در معماري بناها در نظر گرفته شده است. بر پايه عدل، شاخص هاي مؤثر در شكل گيري تعادل در معماري اسلامي را ميتوان مؤلفه هايي مانند تقارن، تناسب و مقياس، سلسله مراتب، ريتم، مصالح همگن و سازه، فن ايستايي و تزيين هاي طبيعي دانست.