بررسی چندمعنایی فعلهای «ایستادن» و «نشستن» در تاریخ بلعمی و مقایسۀ آن با شواهدی از فارسی میانه و فارسی معاصر
محل انتشار: مجله متن شناسی ادب فارسی، دوره: 11، شماره: 1
سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 280
فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_RPLL-11-1_004
تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
این تحقیق، پژوهشی معنیشناختی ـ تاریخی است که دو فعل سادۀ «ایستادن» و «نشستن» را در تاریخ بلعمی ازنظر معنایی بررسی کرده است. برای دستیابی به نتیجهای جامعتر و کاملتر، نتایج این بررسی با معانی مختلف این دو فعل در متون فارسی میانه و شواهدی از فارسی معاصر مقایسه شده است. نتیجۀ پژوهش نشان میدهد که از دو مؤلفۀ اصلی فعل «ایستادن» یعنی «+سرپابودن» و «+سکون» ـ که برآمده از مفهوم ریشۀ ایرانی باستان این فعل است ـ مؤلفۀ «+سکون» چه بهصورت عینی و فیزیکی و چه بهصورت انتزاعی و ذهنی در بیشتر ابعاد معنایی این فعل مشترک است. همچنین بررسی «ایستادن» ازنظر کاهش و گسترش معنایی در یک نگاه کلی و تنها برپایۀ تعداد معانی فعلها بیانگر این است که «ایستادن» در تاریخ بلعمی نسبتبه دورۀ میانه گسترش معنایی و در دورۀ معاصر نسبتبه تاریخ بلعمی کاهش معنایی داشته است. بررسی فعل «نشستن» از دیدگاه مؤلفههای معنایی نشاندهندۀ این است که دو مؤلفۀ «+جهت پایین» و «+سکون» ـ که برگرفته از معنای ریشۀ ایرانی باستان این فعل است ـ چه بهصورت عینی و فیزیکی و چه بهصورت انتزاعی یا ذهنی در بیشتر معانی این فعل دیده میشود. همچنین مقایسۀ معنایی فعل «نشستن» در دورههای مختلف بیانگر آن است که این فعل در هر دوره نسبتبه دورۀ پیشین خود گسترش معنایی داشته است. درمجموع با توجه به مؤلفههای معنایی مشترک میان معانی مختلفِ هریک از این دو فعل، میتوان «ایستادن» و «نشستن» را فعلهایی چندمعنا خواند.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
نرجس بانو صبوری
استادیار گروه زبانشناسی، دانشکده ادبیات و زبانهای خارجی دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
زهرا حامدی شیروان
دکتری زبانشناسی همگانی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
شهلا شریفی
دانشیار گروه زبانشناسی دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :