الفتی ساوجی و آثار او

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 336

فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_RPLL-12-2_001

تاریخ نمایه سازی: 1 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

الفتی بن حسین حسینی ساوجی، شاعر شیعه مذهب دربار عبدالله قطب شاه، هفتمین پادشاه سلسلۀ قطب شاهیان، است که که در فاصلۀ سال‌های 924ق تا 1098ق بر نواحی دکن، گلکنده و حیدرآباد فرمان روایی کرده اند. از زندگی الفتی ساوجی، اطلاع چندانی در دست نیست. اطلاعات اندک درباره زندگی الفتی و وجود شاعران بسیاری از شاعران که در دربارهای هند، الفتی تخلّص می کرده اند، باعث شده که برخی تذکره ها به اشتباه از او با عنوان «الفتی یزدی»، شاعر معاصر وحشی بافقی و از ملازمان دربار جلال الدین اکبر شاه گورکانی، نام برده اند و آثار او را به الفتی یزدی نسبت داده اند. دو اثر الفتی ساوجی، رساله ای در عروض و قافیه و صنایع شعری به نام «ریاض الصنایع قطب شاهی» و اثری به نام «روایح گلشن قطب شاهی» در مدح عبدالله قطب شاه و توصیف بناهای سلطنتی و برخی آداب و رسوم دربار او، تاکنون تصحیح و منتشر نشده است. این مقاله از طریق مطالعۀ نسخ خطی آثار الفتی ساوجی و مطالعه، تحلیل و تطبیق تاریخی آنچه دربارۀ الفتی ساوجی در تذکره ها آمده است، می کوشد تا اطلاعاتی صحیح از زندگی و آثار وی ارائه قرار دهد. یافته های این پژوهش می تواند در مطالعات بعدی مربوط به تاریخ ادبیات و سبک شناسی ادبیات فارسی در قرن10 تا 11 هجری راهگشا باشد.

کلیدواژه ها:

الفتی ساوجی ، ریاض الصنایع قطب شاهی ، روایح گلشن قطب شاهی

نویسندگان

محمدصادق بصیری

استاد گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

نجمه حسینی سروری

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران

علی جهانشاهی افشار

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی. دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه شهید باهنر کرمان، کرمان، ایران.

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • پی‌نوشت‌ ...
  • رک: هرومل سدارنگانی پارسی‌گویان هند و سند، 1345. ...
  • جهانگیرشاه گورکانی (1359: 22) دربارۀ پدرش، جلال‌الدین اکبرشاه، آورده ‌است: ...
  • شرح درخواست کمک بابر از از شاه اسماعیل برای فتح ...
  • در تاریخ قطب‌شاهی حیدرآباد، از درگذشت سلطان محمود بهمنی در ...
  • برای آشنایی با منابع ثروت قطب‌شاهیان و ثروت ایرانیان دربار ...
  • دربارۀ روابط دوستانۀ قطب‌شاهیان و شاهان صفوی: رک: زمان‌خان: 26‑30؛ ...
  • رک: مجمع‌الشعرای جهانگیری، تحفۀ سامی، تذکره‌های حسینی، حزین، ید بیضا، ...
  • تاریخ تدوین تذکره‌ها برگرفته از دورۀ دوجلدی تاریخ تذکره‌های فارسی ...
  • نیز رک: اکرام، 2008: 42؛ گلچین معانی، 1369: 85. ...
  •  گلچین معانی، 1369: 83؛ اکرام، 2008: 42 و ... . ...
  •  نیز رک: صبا، 1343: 77. ...
  •  آنم که گر بسوزی خاکسترم نبینی/ از من گرت غباری ...
  •  نیز رک: کامی قزوینی، 1395: 114‑116. ...
  •  نیز رک: خاضع، 1341: 14‑15؛ ریحانی یزدی، 1372: 597؛ اثرآفرینان، ...
  •  در نتایج الافکار این بیت نیز به الفتی یزدی نسبت ...
  • تا گرد صفت دامن یاری نگرفتیم/ از پا ننشستیم و ...
  •  نیز رک: هاشم‌پور سبحانی، 1377: 33؛ الذریعه، 1355: 547؛ غنی ...
  •  میرحسین الفتی، الفتی عراقی، الفتی مشهدی، الفتی کالی‌خان؛ نیز از ...
  •  بداونی، 1869: 131؛ نبی هادی، 2001: 305 و برخی دیگر ...
  •  چون صبا یک بیت شعر منسوب به الفتی یزدی را ...
  •  رک: امین‌احمد رازی، 1369: 161؛ مستوفی بافقی، 1384: 464. ...
  •  رک: فدائی، بی‌تا، جلد 3: 105‑115. ...
  •  رک: محمدصالح کنبو، 1967: 354‑510. ...
  •  در محبوب‌الزمن به نام خزانۀ عامره اشاره شده ‌است و ...
  •  نیز تاریخ الفی، 1382: 5829‑5834. ...
  •  منتخب‌التواریخ و تذکره‌های هفت‌اقلیم، عرفات‌العاشقین که قبل از ورود الفتی ...
  •  همة تذکره‌ها و منابعی که از الفتی ساوجی نام برده‌اند، ...
  •  الفتی در پایان ریاض‌الصنایع، در دو بیت به این تاریخ ...
  •  مهدوی، 1386: 603؛ گلچین معانی، 1369: 84؛ ملکاپوری، 1329 ق: ...
  •  با توجه به اینکه کوشکی (1391) شرح کاملی در معرفی ...
  •  گلچین معانی (1369: 84) سال پایان کتاب را 1052 و ...
  •  برای مشاهدۀ شواهد بیشتر، رک: صفا، 1363، جلد 5‑1: 235. ...
  •  عابدی (1367) نسخه‌ای از روایح را در ترکیه دیده که ...
  • منابع ...
  • 1- آذر بیگدلی، لطفعلی‌بیگ (1378). آتشکدۀ آذر(دو جلد)، تصحیح میرهاشم ...
  • 2- آرزو، سراج‌الدین علی‌خان (1383). تذکرۀ مجمع‌النفایس، جلد 1، تصحیح زیب‌النسا ...
  • 3- آزاد بلگرامی، میرغلام‌علی (1250 ش). خزانۀ عامره، کانپور: نولکشور. ...
  • 4- --------- (بی‌تا). تذکرۀ ید بیضا، بی‌جا. ...
  • 5- آقابزرگ تهرانی (1355). الذریعه الی تصانیف الشیعه، جلد 9، ...
  • 6- آیتی، عبدالحسین (1317). تاریخ یزد (آتشکدۀ یزدان)،جلد 2، یزد: ...
  • 7- احمد تتوی، آصف‌خان قزوینی (1394). تاریخ الفی، جلد 8، ...
  • 8- افتخار، سید عبدالوهاب (1940). تذکرۀ بی‌نظیر، تصحیح سید علی‌منظور، ...
  • 9- اکبر، رضیه (1353). «نفوذ زبان و ادبیات فارس در ...
  • 10- اکرام، سید محمداکرم (2008 م). آثار الشعرا (فرهنگ شعرای ...
  • 11- الفتی ساوجی، حسین بن حسین. روایح گلشن قطب‌شاهی، نسخۀ ...
  • 12- ---------------- ریاض‌الصنایع قطب‌شاهی، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مرکزی و مرکز ...
  • 13- ---------------- ریاض‌الصنایع قطب‌شاهی، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مرکزی و مرکز ...
  • 14- ---------------- ریاض‌الصنایع قطب‌شاهی، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مرکزی و مرکز ...
  • 15- امین‌احمد رازی (بی‌تا). هفت اقلیم، جلد 1، تصحیح و ...
  • 16- اوحدی حسینی دقّاقی بلیانی، تقی‌الدین محمد (1389). عرفات العاشقین ...
  • 17- بدوانی، عبدالقادر بن ملوک‌شاه (1869 م). منتخب التواریخ، جلد ...
  • 18- بهار، محمدتقی (ملک‌الشعرا) (1355). سبک‌شناسی، جلد 3، تهران: امیرکبیر، ...
  • 19- بهاری سیستانی، شاه حسین بن ملک غیاث‌الدین محمود. تذکرۀ ...
  • 20- جهانگیر گورکانی، نورالدین محمد (1359). جهانگیرنامه، تهران: بنیاد فرهنگ ...
  • 21- حزین، محمدعلی (1334). تذکرۀ حزین، اصفهان: کتابفروشی تأیید، چاپ ...
  • 22- حکمت، علی‌اصغر (1377). سرزمین هند، تهران: دانشگاه تهران. ...
  • 23- خاضع، اردشیر (1341). تذکرۀ سخنوران یزد، حیدرآباد: دایرةالمعارف عثمانیه. ...
  • 24- خیّام‌پور، عبدالرسول (1368). فرهنگ سخنوران، جلد 1، تهران: طلایه. ...
  • 25- دارابی، محمد بن محمد (1391). لطایف‌الخیال، تصحیح یوسف بیگ ...
  • 26- دوست‌سنبلی، میرحسین (بی‌تا). تذکرۀ حسینی، بی‌جا: مطبعۀ منشی‌نول. ...
  • 27- رضوی، محمدصالح. لطایف‌الخیال، نسخۀ خطی، کتابخانۀ مجلس شورای اسلامی، ...
  • 28- ریحان یزدی، سید علی‌رضا (1372). آینۀ دانشوران، جلد 1، ...
  • 29- روملو، حسن بیگ (1357). احسن‌التواریخ، تصحیح عبدالحسین نوایی، تهران: ...
  • 30- زمان‌خان، غلامحسین‌خان. تاریخ گلزار آصفیه، کتابخانۀ ملّی ایران، شمارۀ ...
  • 31- سرخوش، محمدافضل (1952). کلمات‌الشعرا، تصحیح محمدحسین محوی لکهنوی، بمبئی: ...
  • 32- صاحب، نورالحسن‌خان (بی‌تا). تذکرۀ طور کلیم، تصحیح عاصی احمدخان، ...
  • 33- صاحب غنی مؤفرخ‌آبادی، محمدعبدالغنی‌خان (بی‌تا). تذکرةالشعرا، به‌اهتمام محمد مقتداخان ...
  • 34- صادقی علوی، محمود (1394). «بررسی وضعیت اقتصادی شیعیان دکن ...
  • 35- صبا، محمدمظفرحسین (1343). تذکرۀ روز روشن، تصحیح و تحشیۀ ...
  • 36- صدیق‌حسن‌خان، محمدصدیق (1292). شمع انجمن، به‌اهتمام محمد عبدالمجیدخان، دهلی: ...
  • 37- صفا، ذبیح‌الله (1363). تاریخ ادبیات در ایران، جلد 4 ...
  • 38- --------- (1364). تاریخ ادبیات در ایران، جلد 5-2، تهران: ...
  • 39- ---------- (1370). تاریخ ادبیات در ایران، جلد 5-3، تهران: ...
  • 40- عابدی، امیرحسن (1367). «زبان و ادبیات فارسی در هند»، ...
  • 41- عبدالباقی نهاوندی (1931).مآثر رحیمی، تصحیح محمد هدایت حسین، کلکته: ...
  • 42- فتوحی یزدی، عباس (1382). تذکرۀ شعرای یزد، با مقدمۀ ...
  • 43- فدائی، میرزا نصرالله‌خان (بی‌تا). داستان ترکتازان هند، جلد 1، ...
  • 44- قادرخان (1306). تاریخ قطب‌شاهی حیدرآباد دکن، به‌اهتمام سید برهان‌الدین‌احمد، ...
  • 45- قادری، محی‌الدین (1387). میرمحمد مؤمن استرآبادی، مروّج تشیع در ...
  • 46- قاطعی هروی (1979 م). تذکرۀ مجمع‌الشعرای جهانگیری، تصحیح و ...
  • 47- کامی قزوینی، علاءالدوله (1395). تذکرۀ نفایس المآثر، تصحیح سعید ...
  • 48- کوشکی، فرشته (1391). «روایح گلشن قطب‌شاهی از الفتی یزدی»، ...
  • 49- گلچین معانی، احمد (1363). تاریخ تذکره‌های فارسی (2 جلد)، ...
  • 50- ------------- (1369). کاروان هند، جلد 1، مشهد: آستان قدس ...
  • 51- گروه نویسندگان (1384). اثرآفرینان، جلد 1، زیر نظر محمدرضا ...
  • 52- گروه نویسندگان (1397). تاریخ ایران: دورۀ صفویان (پژوهش دانشگاه ...
  • 53- گروه نویسندگان (1375). دانشنامۀ ادب فارسی، جلد 4، بخش ...
  • 54- گوپاموی، محمد قدرت‌الله (1387). تذکرۀ نتایج الافکار، تصحیح یوسف‌بیگ ...
  • 55- محمدصالح کنبو (1967 م). عمل صالح، موسوم به شاه‌جهان ...
  • 56- مستوفی بافقی، محمدمفید (1384). جامع مفیدی، جلد 3، بخش ...
  • 57- ملکاپوری براری حیدرآبادی، ابوتراب‌محمد عبدالجبارخان (1290 ش). محبوب الزمن ...
  • 58- مهدوی، سید مصلح‌الدین (1386). اعلام اصفهان، جلد 1، تصحیح، ...
  • 59- نصرآبادی اصفهانی، میرزا محمدطاهر (1317). تذکرۀ نصرآبادی، تصحیح وحید ...
  • 60- نظام‌الدین احمد (بی‌تا). طبقات اکبری، به‌اهتمام ایشیائک سوسانتی، بنگال: ...
  • 61- نفیسی، سعید (1344). تاریخ نظم و نثر در ایران، ...
  • 62- واله داغستانی (1384). ریاض‌الشعرا، جلد 1، تصحیح و تحقیق: ...
  • 63- هاشم‌پور سبحانی، توفیق (1377). نگاهی به تاریخ ادب فارسی ...
  • 64- Nabi Hadi (2001).History of Indo- Persian Literature, New Delhi: ...
  • نمایش کامل مراجع