تحلیل نحوی «همنقش ضمیر» با نگاه به ساختار فعل و نقش ضمایر متصل در جملههای انفعالی ـ احساسی
محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 9، شماره: 1
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 645
فایل این مقاله در 14 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LIAR-9-1_009
تاریخ نمایه سازی: 7 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
جستار حاضر در پی آن است تا به بررسی گروهی از کلمات بپردازد که در جمله، مرجع ضمیری مذکور (پیوسته یا گسسته) هستند و در صورت حذف ضمیر میتوانند جایگزین آن شوند و نقش آن را برعهده گیرند؛ ازاینرو، ما این دسته واژهها و گروههای اسمی را «همنقش ضمیر» نامیدهایم. ضمایری که این گروهواژهها مرجع آنها هستند بعد از اسم، حرف اضافه و فعل به کارمیروند و غالبا در سه نقش مضافالیهی، متممی و مفعولی ظاهر میشوند؛ با این توضیح که نقش مفعولی آنها، بهویژه در سوم شخص مفرد، دارای تفاوتهایی با دو نقش دیگر است. به باور ما، همین تفاوتها سبب شده است که برخی دستورنویسان آن را با یک کاربرد ویژه و امروزی در گویش فارسی تهرانی مقایسه کنند و بهاشتباه آن را «ضمیر فاعلی» بنامند. همچنین، کوشیدهایم تا در این مقاله نشان دهیم که نقش دستوری ضمایر پیوسته در جملههای بیانگر حالت انفعالی و احساسی، چیزی جز مفعول، متمم یا مضافالیه نیست و نقش دستوری اسم یا ضمیر گسسته در ابتدای این جملهها نیز «همنقش ضمیر» است؛ اما قراردادن اسم یا ضمیر گسسته به جای ضمایر پیوسته در این گونه جملهها در اغلب موارد باعث «نادستورمندی» جمله میشود. در این مقاله همچنین نشان داده شده که نقش دستوری ضمایر پیوسته در جملههای بیانگر حالت انفعالی و احساسی، چیزی جز مفعول، متمم یا مضافالیه نیست و نقش دستوری اسم یا ضمیر گسسته در ابتدای این جملهها نیز "همنقش ضمیر" است؛ اما قرار دادن اسم یا ضمیر گسسته به جای ضمایر پیوسته در این گونه جملهها در اغلب موارد باعث « نادستوری شدن» جمله میگردد.
کلیدواژه ها:
نویسندگان
محمد ایرانی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
مریم ترکاشوند
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه رازی، کرمانشاه، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :