خلاقیت بلاغی مولانا در کاربرد آیههای قرآن (با تمرکز بر استعاره، تشبیه و پارادکس)
محل انتشار: فصلنامه فنون ادبی، دوره: 9، شماره: 4
سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 262
فایل این مقاله در 18 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد
- صدور گواهی نمایه سازی
- من نویسنده این مقاله هستم
استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:
شناسه ملی سند علمی:
JR_LIAR-9-4_003
تاریخ نمایه سازی: 7 اردیبهشت 1400
چکیده مقاله:
مولانا، در کاربرد آیات در مثنوی خود، نوآوریهای مهمی دارد که تا کنون درباره آن پژوهش برجستهای انجام نشده است. قرآن خود معجزه بلاغت است و زمینهای برای آفرینش واژگان و ترکیباتی بدیع و هنری در مثنوی قرار گرفته است. بر این اساس، در این پژوهش، خلاقیت مولانا در کاربرد آیات بررسی شده است. روش مطالعه، تطبیقی-تحلیلی و مبتنی بر بررسی تمامی شواهد، تطبیق آیات و ابیات مثنوی و تبیین تفاوت روش مولانا و در عین حال چگونگی برخورداری او از آبشخور قرآن است. این تطبیق نشان میدهد که مولانا در کاربرد آیات از «استعاره مکنیه» بیش از دیگر آرایهها بهره برده است. علت این فراوانی، باور او به آگاهی هستی و بیسببی افعال خداوند و نیز رویکرد خاص او به معجزات است. همین نگرش در پدید آمدن پارادکسهای مثنوی که بخشی از هنر بیمانند این کتاب است تاثیر داشته است. افزون بر این، مولانا در ترکیب واژگان قرآنی با کلمات فارسی نیز نوآورانه عمل کرده و ترکیبات استعاری و تشبیهی بدیع و ساختارشکنانهای پدید آورده است. ترکیب «استعاره تاویلی» و «تشبیه تاویلی» از این قبیل است. در ترکیبات ساختارشکن، الگوهای رایج نحو زبان فارسی شکسته شده است و بسیاری از جملات و ترکیبات قرآنی در نقش اسم مفرد به کار رفتهاند. بسیاری از ترکیبهای نو و بدیع مثنوی نیز بر اساس «بینش تاویلگرا» شکل گرفته است و از این نظر میتوان پیوندی معنادار میان بلاغت و تاویل جستوجو کرد.
نویسندگان
سید ناصر جابری اردکانی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
حسین سلیمی
استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خلیج فارس، بوشهر، ایران
مراجع و منابع این مقاله:
لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :