بررسی ارزش " تکرار " از دیدگاه مکتب صورتگرایی

سال انتشار: 1397
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 329

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_LIAR-10-4_007

تاریخ نمایه سازی: 7 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

بحث تکرار یکی از مباحث مهم کتب بدیعی- بلاغی است که از دیرباز کانون توجه علمای بلاغت بوده است؛ ولی آنچنانکه باید و شاید ارزش موسیقایی آن را بررسی و تحلیل نکردهاند. البته بعضی از معاصران (شفیعی، شمیسا، وحیدیان، راستگو و ...) در کتابهای خود در باب صنایع بدیعی، با دید ژرفنگرانهای آن را بررسی کرده و تا جایی پیش رفتهاند که کل موسیقی شعر را مرهون تکرار دانستهاند؛ از این رو، در این مقاله کوشش شده است که نهتنها ارزش موسیقایی تکرار، جایگاه زیرساختی آن در بسیاری از آرایههای لفظی موجود در کتب بدیعی نشان داده شود. آرایههایی چون همحروفی، همصدایی، تصدیر، ردالصدر، سجع، جناس، مکرر، تشابهالاطراف، طرد و عکس، و قلب و ... با این ساز و سامان که تکرار از کوچکترین واحد زبان (= واج) تا بزرگترین واحد زبان (= جمله) و حتی تا واحد شعر نیمایی (= بند) مطرح است؛ تکرار واج، تکرار هجا، تکرار گروه، تکرار واژه، تکرار مصراع، تکرار بیت، تکرار بند. در این دستهبندی منطقی و منظم از آرایههای ادبی که براساس دیدگاه زبانشناسی شکل گرفته بسیاری از عیوب مطرح کتب بدیعی پیشینیان همچون نبود طبقهبندی مشخص، طرح نکردن مسائل زیباشناسانه، پیچش بیش از نیاز اصطلاحات و فروع و شاخههای آن، یادگیری مشکل و سخت آرایههای ادبی و طبقهبندی براساس حروف الفبا- که راه به جایی هم نمیبرد- و ... برطرف خواهد شد.  

نویسندگان

بهیه احمدی بیدگلی

دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

محمدرضا قاری

استادیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک، اراک، ایران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع ...
  • ابتهاج، هوشنگ (سایه) (1372). سیاه مشق 4، تهران: زنده‌رود. ...
  •  امین‌پور، قیصر (1372). آینه‌های ناگهان، تهران: نشر سراینده. ...
  • انوشه، حسن (1381). فرهنگنامه ادبی فارسی، ج2، چ 2، تهران: ...
  •  اوحدی مراغه‌ای (1340). دیوان، به اهتمام حمید سعادت، تهران: کاوه ...
  • برهان‌الدین عطاءالله محمود، حسینی (1384). بدایع‌الصنایع، تصحیح رحیم مسلمانیان، تهران: ...
  • پورنامداریان، تقی (1374). سفر در مه، تهران زمستان. ...
  • چنگیزیان، فاضل (۱۳۸۵). زندگی‌نامه مشهورترین شاعران ایران، تهران: سرچشمه. ...
  •  حافظ، شمس‌الدین محمد (1389). دیوان، به تصحیح سید محمد راستگو، ...
  •  حقوقی، محمد (1361). شعر زمان ما، تهران: کتاب زمان. ...
  •  خاقانی، افضل‌الدّین بدیل‌بن علی (1373). دیوان، تصحیح ضیاءالدین سجادی، تهران: ...
  •  رادویانی، محمدبن عمر (1362). ترجمان‌البلاغه، به اهتمام احمد آتش، چ ...
  •  راستگو، سیدمحمد (1382). هنر سخن‌آرایی، تهران: سمت. ...
  •  رامی، شرف‌الدین (1341). حقایق‌الحدایق، تصحیح محمد کاظم امام، تهران: دانشگاه ...
  •  سعدی شیرازی (1361). بوستان، تصحیح یوسفی، تهران: خوارزمی. ...
  • ـــــــــــــــ (1373). گلستان، تصحیح یوسفی، تهران: خوارزمی. ...
  • ـــــــــــــــ (بی تا). غزلیات (بی تا) تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: ...
  • ــــــــــــــــ (بی تا). قصاید، تصحیح محمدعلی فروغی، تهران: اقبال ...
  •  شریعت، محمدجواد (1361). سخنان پیر هرات، تهران: جیبی. ...
  •  شاملو، احمد (1372). آیدا، درخت و خنجر و خاطره، تهران: ...
  • ـــــــــــــ (1371). باغ آینه، تهران: مروارید. ...
  • ـــــــــــــ (1371). ابراهیم در آتش، تهران: نگاه-زمان. ...
  • ــــــــــــــ (1372). هوای تازه، تهران: نگاه-زمان. ...
  • شمیسا، سیروس (1368). نگاهی تازه به بدیع، تهران: فردوس. ...
  •  شمس قیس رازی (1373). المعجم، به کوشش سیروس شمیسا، تهران ...
  • شمس فخری اصفهانی (1389). معیار جمالی، تصحیح یحیی کاردگر، تهران: ...
  •  شفیعی کدکنی، محمدرضا (1376). آیینه‌ای برای صداها، تهران: سخن. ...
  • ــــــــــــــــــــــــــ (1370). موسیقی شعر، تهران: آگاه. ...
  • فرخزاد، فروغ (۱۳۹۲). مجموعه آثار، چ 1، تهران: نشر گل‌آذین. ...
  •  گرکانی، شمس‌العلما (1377). ابدع‌البدایع، به اهتمام حسین جعفری، تبریز: احرار. ...
  •  معلم، علی (1357). رجعت سرخ ستاره، تهران: حوزه اندیشه و ...
  •  مزارعی، فخرالدین (1369). سرود آرزو، به کوشش اصغر دادبه، تهران: ...
  • مولوی، جلال‌الدین محمد (1363). کلیات شمس، تصحیح فروزانفر، 9مجلد، تهران: ...
  • ـــــــــــــــــــــــــ (1362). مثنوی، تصحیح نیکلسون، تهران: توس. ...
  • محبتی، مهدی (1380). بدیع نو، تهران: سخن. ...
  •  نراقی، ملااحمد (بی تا). کتاب‌الخزائن، تصحیح حسن حسن‌زاده، کتاب‌فروشی علمیه. ...
  •  نجف‌قلی میرزا (1362). دره نجفی، تصحیح حسین آهی، تهران: فروغی. ...
  •  نشاط، سیدمحمود (بی تا). زیب سخن، تهران: شرکت سهامی کتب ...
  • نصرالله منشی (۱۳۷۱). کلیله و دمنه، تصحیح مجتبی مینوی، تهران: ...
  •  واعظ کاشفی (1369). بدایع‌الافکار، ویراسته جلال‌الدین کزازی، تهران: نشر مرکز. ...
  •  وطواط، رشید (1362). حدایق‌السحر، تصحیح اقبال، تهران: سنایی ...
  •  وحیدیان کامیار، تقی (1379). بدیع از دیدگاه زیباشناسی، تهران: دوستان. ...
  • همایی، جلال‌الدین (1361). فنون بلاعت، تهران: توس. ...
  • نمایش کامل مراجع