بررسی تحمل یخزدگی در ژنوتیپهای منتخب عدس (Lens culinaris Medik.) در شرایط مزرعه

با وجود مزایای کشت پاییزه در مقایسه با کشت بهاره، عمدهترین مشکل در کشت پاییزه، اثرات تنش یخزدگی بر رشد و عملکرد گیاهان میباشد؛ بنابراین شناسایی ارقام متحمل یخزدگی، راهکار مناسبی برای رفع این مشکل محسوب میشود. در همین راستا، مطالعهای با هدف ارزیابی تحمل یخزدگی در ۴۰ ژنوتیپ منتخب عدس در سال زراعی ۹۷-۱۳۹۶ بهصورت طرح بلوک کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد انجام شد. کمترین دمای ثبت شده در طول دوره رشد، ۱۲- درجه سانتیگراد بود. درصد بقای ژنوتیپها بین ۵۳ تا ۹۲ درصد متغیر بود و بالاترین درصد بقا (۹۲ درصد) در ژنوتیپهای MLC۸ و MLC۳۳ مشاهده شد. تعداد ۲۵ ژنوتیپ، دارای بقای بالای ۷۵ درصد بودند. بیشترین ارتفاع بوته در ژنوتیپ MLC۱۳ با ۶۱ سانتیمتر و بیشترین تعداد غلاف بارور در ژنوتیپ MLC۲۲ با ۹۶ غلاف در بوته مشاهده شد. ژنوتیپهای MLC۱۶، MLC۴۵۴، MLC۴۵۸، MLC۷۱ و MLC۳۰۳ دارای وزن صد دانه بیشتر از سه گرم بودند. بیشترین میزان زیستتوده و عملکرد دانه در ژنوتیپ MLC۳۳۴، بهترتیب با ۳۱۵۹ و ۳۸۳ گرم در مترمربع تولید شد. گروهبندی خوشهای و مقایسه میانگین گروهها با میانگین کل نشان داد که هشت ژنوتیپ MLC۸، MLC۱۲، MLC۱۳، MLC۳۳، MLC۷۴، MLC۱۰۳، MLC۴۶۹ و MLC۷۴۲ درصد بقا و عملکرد دانه بیشتری نسبت به میانگین کل داشتند. بهطورکلی هشت ژنوتیپ از ۴۰ ژنوتیپ مورد مطالعه، بقای بالایی در دمای ۱۲- درجه سانتیگراد داشتند و همچنین از نظر عملکرد دانه نیز برتر از سایر ژنوتیپها بودند، با این وجود، تداوم آزمایشها جهت تائید تحمل یخزدگی این ژنوتیپها ضروری است.