بررسی توسعهیافتگی استانهای مرزی در راستای امنیت پایدار با استفاده از مدل ویکور

در کشورهای جهان سوم وجود دوگانگیهای منطقهای به دلایل متعدد مسیر توسعهیافتگی آنها را با چالش مواجه ساخته است. توسعه نامتوازن به مرورزمان باعث عدم ثبات و پایداری امنیت میشود. بنابراین اولین گام در برنامهریزی توسعه منطقهای شناسایی وضع موجود مناطق و تجزیه وتحلیل بخشهای مختلف اقتصادی، کالبدی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی و بهداشتی آن است. رتبهبندی سطوح مناطق از مواهب توسعه به شمار میرود. لذا هدف این پژوهش سنجش میزان شاخصهای توسعه در استانهای مرزی کشور در راستای امنیت پایدار است. روش پژوهش توصیفی-تحلیلی است. دادههای پژوهش ۹۰ شاخص مختلف که از سالنامه آماری مرکز آمار ایران استخراج گردیده است. برای تجزیه وتحلیل اطلاعات نیز از روش سیستم اطلاعات جغرافیایی (GIS) و مدل ویکور که یکی از روشهای تصمیمگیری چند معیاره میباشد استفاده شده است. برای مشخص کردن جایگاه هریک از استانهای مرزی مورد مطالعه از روش ویکور نشان داد که استان مازندران با احتساب کمترین میزان ویکور محاسبه شده (۰.۱۹۵۶۸۷Qi:) در جایگاه نخست و به ترتیب استان خراسان رضوی با میزان ویکور (۰.۴۹۹۸۹۷Qi:)) در جایگاه دوم و درنهایت استان خوزستان با میزان ویکور (۰.۷۵۲۳۵Qi:) در جایگاه سوم قرارگرفته است. درنهایت استانهای مرزی در سه طیف به ترتیب مطلوب، نیمه مطلوب و نامطلوب طیفبندی شدهاند. نتایج این پژوهش نشان میدهد که درمجموع دو استان مرزی که به ترتیب استانهای خراسان شمالی و مازندران در طیف اول با ویژگی مطلوب قرارگرفتهاند. همچنین از ۱۶ استان مرزی مورد مطالعه هفت استان دیگر نیز شامل استانهای خوزستان، آذربایجان شرقی، کرمانشاه، آذربایجان غربی، هرمزگان، گلستان و گیلان در طیف نیمه مطلوب قرارگرفتهاند درنهایت هفت استان باقیمانده دیگر نیز که شامل استانهای: سیستان و بلوچستان، بوشهر، کردستان، خراسان جنوبی، ایلام، اردبیل، خراسان شمالی، سیستان و بلوچستان در طیف نامطلوب که نمایشدهنده وضعیت بد این شاخصها در سطح استان میباشد قرارگرفتهاند.