بازاندیشی تحولات مد و لباس دوره قاجار با محوریت هنجارسازی جنسیتی

در خلال سبک های مختلف پوشش و لباس افراد یک جامعه، اطلاعات وسیعی از واقعیت های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی وفرهنگی آن جامعه نهفته است. بسیاری از تحولات فکری و فرهنگی جامعه ایرانی نیز از نحوه پوشش و لباس آنها قابل ارزیابیاست. در دوره قاجار که با اوج انقلاب صنعتی و دگرگونی فضای فکری و فرهنگی اروپا مصادف شد، شاهد دگرگونی گستردهای در عرصه پوشاک هستیم؛ تغییراتی که ابتدا در پوشش مردان قاجار آشکار شد. آنچه به عنوان هدف در روند این مقالهپیگیری می شود، مطالعه و بررسی نحوه ی پوشش و لباس مردان قاجار و دگرگونی آن با توجه به دو دوره جداگانه (قبل و بعداز گسترش مناسبات با اروپا) است. این پژوهش با اتکا به روش تحلیل متون تاریخی صورت می گیرد. بررسی و تحلیل ایندگرگونی بر مبنای تغییر مفهوم جنسیت در دوره ی قاجار و عوامل وابسته به آن صورت گرفته است. روش تجزیه و تحلیل دراین پژوهش بر پایه ی تحلیل متن استوار بوده و گردآوری اطلاعات از طریق روش کتابخانه ای و با تکیه بر منابع و اسنادمکتوب شکل گرفته است. یافته ها نشانگر تجلی عناصر زنانه در سبک پوشش مردان در اوایل سلطنت قاجار است. به طوریکه فقدان بازنمایی های جنسیتی در آن به چشم می خورد. اما به تدریج و با تاسی از سبک لباس مردانه اروپایی که در آنزمان کاملا از لباس زنان متمایز شده بود، دستخوش تحولات چشمگیری شد که ویژگی بارز آن جنسیتی شدن لباس است.