اثرات منابع مختلف چربی بر فراسنجه های تولید گاز و تجزیه پذیری ماده خشک، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و پروتئین خام تعیین شده با روش برون و درون تنی

چربی یکی از مواد مغذی مهم در تغذیه نشخوارکنندگان بوده و بررسی سرنوشت آن در دستگاه گوارش به ویژه درمحیط تخمیری و شکمبه، در کارایی و بهره وری استفاده از مواد خوراکی موثر است. آگاهی از قابلیت هضم و انرژیزایی مواد خوراکی و تعیین تجزیهپذیری ماده خشک، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و پروتئین خام به عنوان مواد مغذی قابل سنجش، برای تنظیم کاربردی جیرههای متعادل نشخوارکنندگان با ارزش بوده و در افزایش درآمد دامداران مهم است.‬ به منظور مطالعه ویژگیهای هضمی جیرههای آزمایشی و کینتیک تخمیر اندازهگیری میزان گاز تولیدی با انکوبه کردن خوراک در مایع شکمبه بافری شده در شرایط آزمایشگاهی استفاده است. از سوی دیگر، برآورد فراسنجههای ناپدید شدن ماده خشک، الیاف نامحلول در شوینده خنثی، پروتئین خام با روش کیسه های نایلونی انجام میشود. در این پژوهش اثرات منابع مختلف چربی بر تولید گاز، تجزیهپذیری ماده خشک، الیاف نامحلول در شوینده خنثی و پروتئین خام تیمارهای محتوی چربی افزوده، مورد ارزیابی قرار گرفت. همچنین ضرایب همبستگی فراسنجههای اندازهگیری شده با روش پیرسون مورد ارزیابی قرار گرفت. مواد و روش ها ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ دو آزمایش برای ارزیابی سرنوشت و رفتار مواد خوراکی و کینتیک هضم سه منبع چربی اجرا شد. در آزمایش اول ، میزان گاز حاصل از هضم چهار تیمار آزمایشی شامل: ۱) فاقد منبع لیپیدی افزوده (کنترل) و ۲، ۳ و ۴) به ترتیب با ۵ درصد اسید چرب کلسیمی، چربی حیوانی و روغن کلزا، انکوباسیون شــده در مایع شکمبه در شرایط in vitro سنجش شد. در آزمایش دوم، از گوسفندان نر فیستولهدار شکمبهای برای تعیین مولفههای تجزیهپذیری ماده خشک، الیاف و پروتئین خام تیمارهای فوق به روش کیسههای نایلونی (in Sacco) استفاده شد. در پایان نتایج همبستگی دو آزمایش فوق، با روش پیرسون مورد بررسی قرار گرفت. یافتهها ‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ حجم گاز تولید شده در ساعت ۲۴ در تیمار کنترل از تیمارهای محتوی لیپید بیشتر معنی دار نبود ولی در ساعت ۹۶ در تیمارهای محتوی منابع لیپیدی بیشتر از تیمار کنترل بود. قابلیت هضم ماده آلی و انرژی قابل متابولیسم در آزمون گاز در تیمار محتوی چربی کلسیمی به طور معنیداری ازسایر تیمارها بیشتر بود (۰۵/۰p <). درصد تجزیهپذیری ماده خشک تیمار چربی کلسیمی در کل زمان انکوباسیون شکمبهای هم بیشتر از سایر منابع چربی بود (۰۱/۰P=). پتانسیل تجزیهپذیری پروتئین خام و تجزیه پذیری الیاف تحت تاثیر منابع متفاوت چربی معنی دار نبود (۰۷/۰= P). درصد تجزیهپذیری الیاف با افزودن منابع چربی کمی کاهش یافت. در این آزمایش همبستگی بالایی در تخمین فراسنجههای تجزیهپذیری و پیشبینی ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی تیمارهای آزمایشی در آزمون گاز و روش کیسههای نایلونی مشاهد شد. نتیجهگیری‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬‬ نتایج این مطالعه بیانگر تولید گاز و تجزیهپذیری متفاوت تیمارهای محتوی منابع لیپید بود. جیرههای محتوی چربی محافظت شده نسبت به چربی حیوانی و روغن گیاهی، قابلیت هضم بالاتر، اسیدهای چرب کوتاه زنجیره بیشتر، انرژی قابل متابولیسم بالاتر و گاز بیشتری در ۹۶ ساعت پس از انکوبه کردن در مایع شکمبه ایجاد کرد. بیشترین تجزیهپذیری موثر در سطح جریان ۵ درصد برای ماده خشک، پروتئین خام و الیاف نامحلول در شوینده خنثی در این تیمار مشاهده شد. همه این نتایج بیانگر این است که گنجاندن منبع انرژی به ویژه چربی محافظت شده تاثیر سوئی بر تخمیر نداشته و استفاده از آن کارایی تخمیر را افزایش داده است. از سوی دیگر با بررسی همبستگی با روش پیرسون، همبستگی بالایی در صفات تولید اسیدچرب فرار کوتاه زنجیره، انرژی قابل متابولیسم و قابلیت هضم ماده آلی حاصله از آزمون گاز و بخش a، b و c از روش کیسههای نایلونی مشاهده شد. این بدان معنی است که روش تولید گاز میتواند با کارایی بالایی برای ارزیابی مواد خوراکی محتوی منبع لیپید به جای روش هزینهبر تکنیک کیسههای نایلونی مورد استفاده قرار گیرد.