ساختارهای ترکیبی اسمی زبان فارسی و کلمات مرکب م. امید

سال انتشار: 1398
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 403

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_PERLIT-72-239_001

تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

زبانهای زنده همواره ناگزیر از تولید کلمات جدید هستند. یکی از فرایندهای واژهسازی در  برخی از زبان­ها ترکیب عناصر بسیط یا مشتق با یکدیگر و ایجاد واژه مرکب است. از آنجا که کلمات بسیط و فرایند اشتقاق تنها بخشی از نیاز واژگانی را برآورده میکند، گویشوران زبان همواره ناگزیر از ساخت کلمات مرکب با استفاده از عناصر موجود و الگوهای ترکیبی آن زبان هستند. این الگوهای زبان دارای قواعد و قوانین خاصی هستند و هر زبان بر اساس ساختارهای نحوی و پیشینه تاریخی خود از آنها بهره می­گیرد. از این رو هیچ دو زبانی، حتی دو زبان خواهر و یا دو زبانی را که یکی از دیگری منشعب شده، نمی­توان یافت که قواعد ترکیبی عینا مشابهی داشته باشند. در میان شاعران معاصر، مهدی اخوان ثالث با دستیابی به توانش زبانی کاملی از زبان فارسی، تعداد کثیری از کلمات مرکب را ایجاد کرده و در شعر خود به کار برده است. این توانایی، که حاصل غور و استقصا او در متون ادبی قدیم و جدید فارسی است، باعث شده که کلمات مذکور دارای ساختاری بهاسلوب و منطبق با قواعد ترکیبسازی در زبان فارسی باشند. تاکنون پژوهشی در مورد انواع ساختهای مختلف به کار برده شده در ترکیبسازی اخوان انجام نشده است. در این نوشتار با استخراج کلمات مرکب از چند دفتر شعر این شاعر به دستهبندی این کلمات به لحاظ ساختاری و بررسی میزان اقبال او بر ساختهای مختلف ترکیبی پرداخته شده است.

کلیدواژه ها:

اخوان ثالث کلمات مرکب ملکی وابسته الصاقی عطفی اتصالی

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • قرآن کریم. ...
  • آیدنلو، سجاد، 1390، دفتر خسروان «برگزیده شاهنامه فردوسی»، سخن، تهران. ...
  • امامی، نصرالله، قاسم‌پور، قدرت، 1378، «تقابل عنصر روایت گری و ...
  • باستانی پاریزی، محمد ابراهیم، 1353، اژدهای هفت‌سر، تهران. ...
  • پارسانسب، محمد، 1388، «بن‌مایه، تعاریف، گونه‌ها، کارکرد و...»، فصل‌نامه نقد ...
  • پازوکی، ناصر، 1376، «شیوه‌های قلعه‌گیری در شاهنامه»، میراث فرهنگی، بهار ...
  • پاینده، حسین، ۱۳۸۹، داستان کوتاه در ایران، جلد ۲، تهران، ...
  • پورداود، ابراهیم، 1377، یشت‌ها، ج1، اساطیر، تهران. ...
  • پیرزادنیا، مینا و همکاران، 1396، «نگاهی تطبیقی به جایگاه اسب ...
  • جهانشاهی افشار، علی، جهادی حسینی، سید امیر، ۱۳۹۶، «جادو و ...
  • خوسفی، ابن‌حسام، خاوران‌نامه، نسخه خطی، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ...
  • داد، سیما، ۱۳۷۵، فرهنگ اصطلاحات ادبی، چاپ ۲، تهران، مروارید. ...
  • دارا، مریم، 1386، «نگاهی بر اژدها و چند اژدهاکش ایران»، ...
  • رزم‌جو، حسین، 1381، قلمرو ادبیات حماسی ایران، ج1، پژوهشگاه علوم ...
  • رستگار فسایی، منصور، 1379، اژدها در اساطیر ایران، چاپ اول، ...
  • رستگار فسایی، منصور، 1383، پیکرگردانی در اساطیر، پژوهشگاه علوم انسانی ...
  • رضایی دشت آژنه، محمود، 1396، «بررسی خاستگاه اسطوره‌ای نام در ...
  • رضی، هاشم، 1371، آیین مهر(میتراییسم)، بهجت، تهران. ...
  • سرامی، قدمعلی، 1373، از رنگ گل تا رنج خار، شکل‌شناسی ...
  • سرکاراتی، بهمن، ۱۳۷۸، سایه‌های شکارشده، قطره، تهران. ...
  • شریعت، زهرا، زینلی، لیلا، 1388، «جلوه‌های حماسی، ملی و مذهبی ...
  • شهبازی، اصغر، ملک‌ثابت، مهدی، ۱۳۸۳، «نقد زبان حماسی در خاوران‌نامه ...
  • شهری، جعفر، 1368، تاریخ اجتماعی تهران در قرن سیزدهم، اسماعیلیان، ...
  • صفا، ذبیح‌الله، 1373، تاریخ ادبیات در ایران، ج2، چ13، فردوس، ...
  • طاهری، محمد، آقاجانی، حمید، 1392، «تبیین کهن‌الگوی «سفر قهرمان» بر ...
  • عمادزاده، عمادالدین حسین، 1331، امیرالمؤمنین، زندگانی علی ابن ابی‌طالب، نشر ...
  • غلام پور دهکی، سکینه، پشت‌دار، علی‌محمد، 1394، «بررسی تطبیقی کارکردهای ...
  • غلامحسین زاده، غلامحسین و همکاران، 1389، «ساختارشناسی بن‌مایه‌های حمزه‌نامه»، نقد ...
  • فردوسی، ابوالقاسم،1371، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، دفتر 3، ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، 1373، شاهنامه، دفتر 4، به کوشش جلال خالقی ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، 1375، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، دفتر ...
  • فردوسی، ابوالقاسم، 1386، شاهنامه، به کوشش جلال خالقی مطلق، دفتر7، ...
  • فروید، زیگموند، 1369، توتم و تابو، ترجمه محمدعلی خنجی، طهوری، ...
  • فرهنگ سخن، ۱۳۸۲، به سرپرستی دکتر حسن انوری، ج۲، چ۲، ...
  • فریزر، جیمز جورج، 1384، شاخۀ زرین، ترجمه کاظم فیروزمند، آگاه، ...
  • قبادی، حسینعلی، نوری، علی، 1386، «تأثیر شاهنامه فردوسی بر ادبیات ...
  • کزازی، میر جلال‌الدین، 1385، نامه باستان، ج1، سمت، تهران. ...
  • کمپل، جوزف، 1392، قهرمان هزارچهره، ترجمه شادی خسرو پناه، گل ...
  • کویر، محمود، 1390، بر بال سیمرغ، جستارهایی دربارۀ شاهنامه، کتاب ...
  • گران‌بها، محمدصادق، 1397، فرهنگ توصیفی ریشه‌شناختی رزم افزار و رزم ...
  • گریمال، پی‌یر، ۱۳۵۶، فرهنگ اساطیر ایران و روم، ترجمه احمد ...
  • گلی، احمد، 1386، «دیوان در شاهنامه»، مجله زبان و ادبیات ...
  • لک، ایران، تمیم‌داری، احمد، 1395، «مطالعۀ تطبیقی کهن‌الگوی سفر و ...
  • محجوب، محمدجعفر، 1383، ادبیات عامیانه ایران، به کوشش حسن ذوالفقاری، ...
  • محجوب، محمدجعفر، 1356، «روش‌های عیاری و نفوذ کار و کردار ...
  • محمدی، هاشم، 1383، «سیمای امام علی در حماسه‌های دینی ایران»، ...
  • محمودی، فتانه، حاج‌حسینی، اعظم، 1393، «تطبیق عنصر خیال در متن ...
  • محمودی، فتانه، حاج‌حسینی، اعظم، 1393، «مطالعۀ تطبیقی تقابل خیر و ...
  • مرادی، حمیدالله، ۱۳۸۲، تازیان‌نامه پارسی (خلاصه خاوران‌نامه)، چاپ اول، مرکز ...
  • مشهور، پروین دخت، 1378، رؤیای صادق و بازتاب آن در ...
  • مقدادی، بهرام، ۱۳۷۸، فرهنگ اصطلاحات نقد ادبی از افلاطون تا ...
  • میرزا نیکنام، حسین، صرفی، محمد رضا، 1381، «پیشگویی در شاهنامه»، ...
  • میرصادقی، جمال و میمنت، ۱۳۷۷، واژه‌نامه هنر داستان‌نویسی، تهران، کتاب ...
  • واحددوست، مهوش، ۱۳۸۶، «عواطف حیوانی در شاهنامه»، مجله مطالعات ایرانی، ...
  • هندرسن، جوزف، 1357، اساطیر باستانی و انسان امروز، انسان و ...
  • Jung-C.G. the collected works of C.G.Jung. london: Routedge and Kegan ...
  • Tomashevesky. Boris. 1965. The matic in Russian FORMALIST criticism. Trans ...
  • نمایش کامل مراجع