در شناخت شعر حیران دنبلی و دیوان دستنویس او

یکی از شگفتی­­های تاریخ شعر زنان، چگونگی سرایش شعر توسط زنان شاعر در جامعه­ای با بافت سنتی و محدود­کننده است، جامعه­ای که زنان در آن حق دستیابی به سواد و دانش را نداشتند ولی همزمان با مردان شاعر شعر سروده­اند! در گذار تاریخ شعر برخی از آنها به شهرتی نه چندان در خور رسیده­اند و برخی ناشناس مانده­اند. یکی از ناشناخته­ترین زنان شاعر در تاریخ ادبیات فارسی شاعری است با تخلص حیران که همزمان با دوره پادشاهان قاجاریه ( سده ۱۳ق) در آذربایجان می­زیست. او نخستین و تنها زن شاعر دوزبانه است که نسخه خطی منحصر به فرد دیوان شعر او با خط شاعر موجود است. دیوانی حدود ۳۵۸۰ بیت شعر که ۴۳۰ بیت آن به زبان ترکی آذری و ۳۱۵۰ بیت آن به زبان فارسی است. این ویژگی زبانی در تاریخ شعر زنان بی­مانند است. حیران از شاعران سبک بازگشت ادبی و غزل­سرایی است که بن­مایه اشعار او عشق، جدایی و اندوه دل­سپردگی است. با معرفی این شاعر و نقد ادبی و جامعه­شناختی اشعار او، ویژگی­های سبکی، زمینه معنایی، محتوای اشعار غنایی و نظام اندیشگی او توصیف و تحلیل می­شود و از این رهگذر جایگاه و سهم این شاعر در تاریخ شعر زنان مشخص می­گردد.