مولفههای عشق از دیدگاه طریقت چشتیه در آثار امیران دهلوی

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 265

فایل این مقاله در 21 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ADFA-10-2_004

تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

«چشتیه» طریقتی تاثیرگذار در سرزمین هندوستان است. این طریقت با برجستهساختن سویه عملی عرفان، جایگاه خود را به عنوان یک نظام عرفانی مقتدر تثبیت کرده است. مبانی هستیشناسانه این طریقت عرفانی را پیران پرآوازهای همچون معینالدین چشتی نظریهپردازی کردهاند. امیرخسرو و امیرحسن دهلوی، دو شاعر مطرح هندوستان، متاثر از آموزههای این طریقت به آفرینش آثار خویش پرداختهاند. در این میان، یکی از مفاهیم بنیادین طریقت که به عنوان موهبتی ازلی و اساس هستی ارزیابی و معرفی می‎شود، عشق است. بر باور ایشان عشق در تمام ذرات عالم امکان، ساری و جاریاست. نوشتار پیش رو با تحلیل منابع این طریقت عرفانی، درصدد پاسخگویی به این مسئله است که اساسا مفهوم عشق در نظام هستیشناسانه چشتیه از چه جایگاهی برخوردار است؟ آیا عقل همیشه در تقابل با عشق است؟ دیدگاه چشتیه در زمینه عشق مجازی چیست؟ نتایج حاصل از دریافت و تشریح برخی از متون منتسب به این گفتمان عرفانی که تاکنون در ایران به چاپ نرسیدهاست، با رویکرد تحلیل محتوایی، ناظر بر این حقیقت است که اندوه، لازمه طی طریق عشق است و عقل هدایت، موهبتی الهیاست. بر اساس تحلیل منابع یافتشده، در گفتمان چشتیه عشق مجازی، الزاما منتج به عشق حقیقی نمیشود؛ مگر آنکه درون سالک از آلایشها پالایش یافته باشد.

کلیدواژه ها:

نویسندگان

نجمه دری

دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه تربیت مدرس

مسعود دوست پرور

دانشآموخته دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه هرمزگان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اسماعیل‌پور، ولی‌اللّه (1390)، «مفهوم عشق و مقایسۀ آن در دستگاه ...
  • انصاری، عبداللّه (1368)، صد میدان، طهران، طهوری ...
  • بختیار کاکی، قطب­الدّین (1361)، دیوان اشعار، تهران، جاویدان. ...
  • (1311)، دلیل­العارفین، دهلی، مجتبایی ...
  • بدر اسحاق (1880)، اسرار­الأولیا، کانپور، مطبع نول کشور ...
  • چشتی، شیخ محمود (1898)، رساله معرفةالسّلوک، لکهنو، مطبع نول کشور ...
  • حسینی، سیّدمحمّد اکبر (1356)، جوامع­الکلم، حیدرآباد دکن، پریس ...
  • دارا شکوه، محمّد (1883)، سفینةالأولیا، هند،کانپور ...
  • دهلوی، امیر­خسرو (1977)، کلّیّات قصاید، ج1 و 2، لاهور، مطبع ...
  • (1361)، دیوان اشعار، تهران، جاویدان. ...
  • (1975)، مطلع‌الأنوار، مسکو، شعبۀ ادبیّات خاور ...
  • دهلوی، حسن (1390)، فوایدالفؤاد، تهران، عرفان. ...
  • (1383)، دیوان اشعار، چاپ احمد بهشتی و قلیچ‌خانی، تهران، انجمن ...
  • رحیمیان، سعید (1370)، «عشق حقیقی و عشق مجازی»، کیهان اندیشه، ...
  • سهروردی، شهاب‌الدّین (1372)، مجموعه مصنّفات شیخ اشراق، تهران، مطالعات و ...
  • شجاری، مرتضی (1388)، «آفرینش بر اساس عشق و قاعدۀ الواحد ...
  • شریفیان، مهدی (1390)، «مشترکات سوانح‌العشّاق و تمهیدات در باب عشق ...
  • عبّاس‌زاده، خداویردی و هانیه طاهرلو (1392)، «تجلّی عشق در اشعار ...
  • عین­القضات همدانی (1373)، تمهیدات، تهران، گلشن ...
  • غزّالی، احمد (1392)، سوانح، تهران، مرکز نشر دانشگاهی. ...
  • (1374)، کیمیای سعادت، چاپ خدیو جم، ج1 و 2، تهران، ...
  • قشیری، ابوالقاسم (1379)، رسالۀ قشیریّه، تهران، علمی فرهنگی ...
  • کاشانی، عزالدّین محمود (1367)، مصباح‌الهدایة و مفتاح‌الکفایة، تهران، هما ...
  • گیسودراز ، سیّدمحمّد (1350)، اسمارالأسرار، حیدرآباد دکن، اسیتم پریس. ...
  • (1360الف)، انیس‌العشّاق، حیدرآباد دکن، پریس. ...
  • (1360ب)، مجموعه یازده رسایل، حیدرآباد دکن، پریس. ...
  • (1362)، مکتوبات، حیدرآباد دکن، پریس. ...
  • (1364ق)، شرح زبدةالحقایق معروف به شرح تمهیدات، دکن، معین پرس ...
  • مبارک علوی، سیّدمحمّد (1978)، سِیَرالأولیا، لاهور، انتشارات اسلامی لاهور ...
  • مستملی بخاری (1363)، شرح التّعرّف لمذهب التّصوّف، تهران، اساطیر ...
  • معین‌الدّین چشتی (1884)، انیس‌الأرواح، لاهور، نسیم سحر. ...
  • (1363)، دیوان اشعار، تهران، چشتیّه ...
  • موحّدی، محمّدرضا (1388)، «عقل در کوی عشق؛ دیدگاه شیخ نجم­الدّین ...
  • مولوی (1379)، مثنوی معنوی، چاپ کریم زمانی، تهران، اطّلاعات ...
  • محمّد بن منوّر (1371)، اسرارالتّوحید فی مقامات شیخ ابوسعید، تهران، ...
  • منصف، مصطفی (1388)، «کدام افضل است؟ عشق یا محبّت»، نثرپژوهی ...
  • نخشبی، ضیاءالدّین (1369)، سلک سلوک، تهران، زوّار ...
  • نزهت، بهمن (1389)، «نظریّۀ عشق در متون کهن عرفانی»، زبان ...
  • نظام‌الدّین اولیا، احمد (1309)، راحةالقلوب، دهلی، مجتبایی ...
  • نیکلسن، رینولد (1372)، عرفان عارفان مسلمان، مشهد، دانشگاه فردوسی ...
  • هجویـری (1378)، کشف‌المحجوب، چاپ ژکوفسـکی، تهران، طهوری ...
  • نمایش کامل مراجع