مطالعه و تحلیل ظروف شیشهای دوران اسلامی موزههای هگمتانه و آرامگاه بوعلیسینا

سال انتشار: 1399
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 291

فایل این مقاله در 17 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JARCS-12-2_006

تاریخ نمایه سازی: 20 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

صنعت شیشهگری از فنون و دانشهای قدیمی در ایران پیش از اسلام بوده که در دوران اسلامی همچنان تداوم یافته است. این پژوهش به مطالعه ظروف شیشهای دوران اسلامی موزه­های هگمتانه و آرامگاه بوعلی سینا همدان میپردازد. اشیا شیشهای نگهداری شده در این دو مجموعه از حفاریهای غیرمجاز بدست آمده و تاکنون هیچ­گونه پژوهشی بر روی این ظروف انجام نشده است. روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی است و بر اساس مقایسه با اشیا موزه­ای و مطالعات کتابخانهای تاریخگذاری شده است. مطالعه و مقایسههای این ظروف نشان میدهد که در سه دوره زمانی قابل تاریخگذاری هستند. گروه اول، مربوط به سده اول و دوم هـ.ق، گروه دوم، در سده سوم تا پنجم هـ.ق و گروه سوم، مربوط به سده­های ششم و هفتم هـ.ق هستند. از نظر کاربرد این اشیا به سه گروه ظروف کوچک (ویژه مواد دارویی یا آرایشی)، ظروف حجامت و صراحیها قابل تقسیم­بندی هستند. پرسش­های اساسی این است که: اشیا مورد مطالعه قابل مقایسه و تاریخگذاری با سایر اشیا مکشوفه از کاوشهای علمی هستند؟ محل تولید نمونه­های مورد مطالعه کجاست؟ و کاربرد آنها چه بوده است؟ تمام ظروف مورد مطالعه، قابل مقایسه با سایر ظروف شیشهای مجموعههای داخل و خارج کشور که مربوط به دوران اسلامی بوده و از کاوشهای علمی بدست آمده، گاهنگاری و مقایسه شده است. با توجه به اینکه بیشتر نمونه­ها با یافته­های نیشابور قابل مقایسه است، نیشابور به عنوان یکی از مراکز تولید این اشیا مورد توجه است که احتمالا به عنوان کالای صادراتی به غرب فلات ایران ارسال شده باشند.

کلیدواژه ها:

ظروف شیشهای ، موزه آرامگاه بوعلی سینا ، موزه هگمتانه ، دوران اسلامی

نویسندگان

فرشته شریفی

دانشجوی دکترای باستان شناسی، دانشگاه بوعلی همدان

محمد ابراهیم زارعی

استاد گروه باستان شناسی دانشگاه بوعلی سینا همدان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • تاورنیه، ژان، (1383)، سفرنامه تاورنیه، حمید ارباب شیرانی، تهران، نیلوفر ...
  • دیماند، موریس، (1389)، راهنمای صنایع اسلامی، عبدالله فریار،تهران، علمی و ...
  • شاردن، ژان، (1362)، سیاحتنامه شاردن، حسین عریضی(با مقدمه علی دهباشی)، ...
  • شیشه‌گر، آرمان، (1390)، شیشه‌گری در دوره صفوی، مجموعه مقالات باستان ...
  • شیشه­گر، آرمان، (1375)، شیشه­گری،گلچینی از هنر دوران اسلامی، تهران، موزه ...
  • کمپفر، انگبرت، (1362)، سفرنامه کمپفر،کیکاوس جهانداری، تهران، خوارزمی ...
  • گلاک، جی، (1355)، سیری در صنایع دستی ایران، حمید عنایت، ...
  • فرحانی، علی و محمد مرتضایی، (1387)، دستاوردهای پژوهشی باستان­شناختی شهرستان ...
  • فارسانی، محسن، (1396)، شیشه­های حجامت، ایران نامگ سال2، شماره3، صص145-177 ...
  • فوکائی، شینجی، (1371)، شیشه ایرانی، ترجمه آرمان شیشه گر، تهران، ...
  • قائینی، فرزانه، (1383)، موزه آبگینه و سفالینه‌های ایران، تهران، میراث ...
  • علی اکبرزاده کرد مهینی، هلن(1367)، مجموعه شیشه مرز بازرگان، چاپ ...
  • لباف خانیکی، رجبعلی، (1387-1380)، گزارش­های فعالیت­های باستان­شناسی در شادیاخ نیشابور، ...
  • معین، محمد، (1388)، فرهنگ فارسی معین ...
  • Ayalon, R, 1972, Niveaux Islamiques de la ville Royale, .D.A.F.I.2. ...
  • Carboni, S, 2001, Glass from Islamic lands. Thames & Hudson‏, ...
  • Guilbert, H, 1984, Les niveaux is islamiques du secteur Apadana-Ville ...
  • Kroger, J, 1995,Nishapur: Glass of the Early Islamic Period, The ...
  • Lukens, M, 1995, Medieval Islamic Glass The Metropolitan Museum of ...
  • Valiulina, Svetlana,(2015), Medieval Workshop of an Alchemist, Jeweller and Glassmaker ...
  • نمایش کامل مراجع