بازشناسی طراحی فضای مسجد کهنه دستگردان طبس

سال انتشار: 1396
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 258

فایل این مقاله در 16 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JARCS-9-2_007

تاریخ نمایه سازی: 21 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

معماران همواره مساجد را بهعنوان یکی از عناصر مهم معماری بناهای شهری با طرحها و شیوههای مختلف و درنظرگرفتن اقلیم، بنا میکردند. ناحیهی طبس واقع در جنوب استان خراسان جنوبی همواره نقش مهمی در تاریخ، هنر و فرهنگ ایران بهویژه در دوران اسلامی داشته است. این مهم را میتوان از وجود آثار فراوان و ارزشمند بهجایمانده از معماری این ناحیه دریافت. در طی بررسی باستانشناسی که در ۱۳۹۴ در بخش دستگردان طبس صورت گرفت، دو مسجد دستگردان و هودر در این منطقه شناسایی شد که از لحاظ ساختار و کارکرد، تاکنون مورد واکاوی و پژوهش قرار نگرفتهاند. بنای مسجد کهنه دستگردان دارای طرح و نقشه هندسی منحصربهفردی است که با مساجد دو ایوانی خراسان در دوران میانی اسلامی قابلمقایسه است. ازآنجاییکه این مسجد موردمطالعه و واکاوی باستانشناسانه قرار نگرفته، پژوهش کنونی اهمیت ویژهای مییابد. روش بهکاررفته در این پژوهش، از نوع بنیادین و روش، توصیفی- تحلیلی است. جمعآوری یافتهها مبتنی بر بررسیهای میدانی و مطالعهی منابع کتابخانهای از طریق مشاهده و با استفاده از کروکی و تهیه نقشه است. در راستای انجام این پژوهش سعی شده است، با تعیین ماهیت بنای مذکور و مقایسه از طریق دیگر مساجد، موقعیت بافت فرهنگی و تاریخی بنای موردنظر بررسی شود. نتایج بیانگر این مطلب است که با توجه به ساختار بنای مسجد کهنه دستگردان و بافتی که در آن شکل گرفته است، تاریخ ساخت آن به دوران میانی اسلامی، بهویژه دورهی ایلخانی بازمیگردد. 

نویسندگان

محمد ابراهیم زارعی

دانشیار گروه باستانشناسی، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه بوعلی سینا همدان

خدیجه شریف کاظمی

دانشجوی دکترای باستانشناسی، دانشگاه بوعلی سینا همدان

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • اتینگهاوزن، ریچارد و گرابر، الک (1387)، هنر و معماری اسلامی ...
  • احمدی، فرهاد (1384)، «شهر- خانه حیاط مرکزی»، صفه، 15(40)، صص ...
  • امینی، محمود (1385)، جغرافیایتاریخیشهرستانطبس، ، یزد، نیکوروش ...
  • پاپلی یزدی، محمدحسین (1367)، فرهنگ آبادی‌ها و مکان‌های مذهبی کشور، ...
  • پیرنیا، محمدکریم (1384)، سبک‌شناسی معماری ایرانی، تدوین غلامحسین معماریان، چاپ ...
  • پیرنیا، محمدکریم (1387)، مساجد،مجموعهمعماریایران، دوره اسلامی، گردآورنده یوسف کیانی، تهران، ...
  • پیرنیا، محمدکریم (1390)، آشنایی با معماری اسلامی ایران، تدوین غلامحسین ...
  • جامی، مظفرالدین (1384)، «نگرشی بر وضعیت لرزه‌خیزی منطقه طبس»، نخستین ...
  • جوادی، شهره (1381)، «ظهور رنگ در تزیینات خارجی بنا»، مجموعه ...
  • گدار، آندره (1381)، تمدن ایرانی، چند تن از خاورشناسان فرانسوی، ...
  • دانش‌دوست، یعقوب (1376)، طبس شهری که بود، سازمان میراث فرهنگی، ...
  • زارعی، محمدابراهیم (1371)، «مجموعه بناهای مذهبی بایزید بسطام»، پایان‌نامه کارشناسی ...
  • زمرشیدی، حسین (1374)، مسجد در معماری ایران، چاپ اول، تهران، ...
  • زنده‌دل، حسن و دستیاران (1377)، مجموعه راهنمای جامع ایرانگردی، استان ...
  • شفقی، سیروس (1387)، پیش ‌درآمدی بر شهر اسلامی و افتراق ...
  • عنانی، بهرام (1394)، گزارشمقدماتیبررسیباستان‌شناسیبخشدستگردانشهرستانشهر طبس، منتشر نشده، بیرجند، میراث فرهنگی ...
  • کیانی، محمدیوسف (1383)، معماری ایران (دوره اسلامی)، چاپ سوم، تهران، ...
  • کیانی، محمدیوسف (1389)، تاریخ هنر و معماری ایران در دوره ...
  • گدار، آندره (1387)، آثار ایران، جلد 2-1، ترجمه ابولحسن سروقدمقدم، ...
  • گدار، آندره و گدار، یدا (1390)، طاق و قوس در ...
  • رفیعی، ناصر (1384)، گزارش پیشنهاد ثبت در فهرست آثار ملی ...
  • لباف‌خانیکی، رجب‌علی و صابرمقدم، فرامرز (1385)، مساجد در خراسان (رضوی، ...
  • نادری، بقراط (1359)، «مسجد جامع قاین»، اثر، دوره 1، شمارۀ ...
  • هیلن‌براند، رابرت‌ (1379)، معماریاسلامی، ترجمه ایرج اعتصام، تهران، حوزه‌ی معاونت ...
  • هیلن‌براند، رابرت (1380)، تاریخ ایران، دوره صفویان، (پژوهش دانشگاه کمبریج)، ...
  • ویلبر. ن، دونالد (1365)، معماری اسلامی در دوره ایلخانان، ترجمه ...
  • یاوری، حسین (1391)، سیری در هنر و معماری ایران، چاپ ...
  • نمایش کامل مراجع