عمربن جاحظ ادیب فیلسوف

سال انتشار: 1390
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 316

فایل این مقاله در 26 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_ADFA-1-7_001

تاریخ نمایه سازی: 21 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

جاحظ مانند ولتر، نویسنده سرشناس فرانسوی، ادیب فیلسوف است، یعنی بعد ادبی وی بر بعد فلسفی­اش غالب است. او مانند سایر ادیبان و نویسندگان  بزرگ جهان به همه علوم و معارف عصرش اعم از فلسفه و کلام و سیاست و اقسام و الوان آداب و ادیان و مذاهب اشراف داشته و در برخی از آنها ماهر و حاذق بوده وکتاب و رساله نوشته است.  بزرگترین امتیاز جاحظ در میان نویسندگان عهد قدیم در این است که او مانند نویسندگان معروف عهد جدید و معاصر درباره واقعیات زندگی و مسائل روز جامعه از قبیل برتری نژادی، اختلافات دینی و مذهبی و خصوصیات صنفی و حتی اخلاق و رفتار افراد اندیشیده و به جامعه آرمانی و به­اصطلاح مدینه فاضله عنایت نکرده است. او نمی­خواسته در ذهن خود جامعهای آرمانی بسازد و انسانها را به­سوی آن سوق دهد، بلکه وجهه همتش تنها شناختن و شناساندن جامعه موجود عصرش بوده است. او در تفکرات و تاملات فلسفی خود نیز مانند فیلسوفان طبیعتشناس یونان پیش از سقراط درباره واقعیات محسوس و ملموس اندیشیده و از تفکر و بحث درخصوص کلیات و انتزاعیات ماورای حس و محسوسات خودداری کرده است. جاحظ نویسنده و فیلسوفی شاد و خندان بوده، به تمام شئون حیات عشق میورزیده و مانند ولتر هم خود میخندیده و هم دیگران را میخندانده است.  

نویسندگان

محسن جهانگیری

استاد دانشگاه تهران

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • منابع: ...
  • ابن‌حجرعسقلانی، لسان المیزان، طبع اوّل،حیدرآباد،1330ه ق ...
  • ابن‌خلدون، مقدّمه،طبع چهارم، بیروت، بیتا ...
  • ابن‌خلّکان، وفیات الأعیان، تحقیق احسان عبّاس، بیروت،دارصادر،1397ه/1977م ...
  • ابن‌عمادحنبلی، شذرات الذّهب فی أخبار مَن ذهب، قاهره،1350ه ...
  • ابن‌قتیبه دینوری، تأویل مختلف الحدیث، مصر، مطبعۀ کردستان العلمیّة،1326ه ...
  • ابن‌المرتضی، طبقات المعتزله، بیروت،1380ه/1961م ...
  • ابن‌النّدیم، الفهرست، قاهره، مطبعة الاستقامه، بیتا ...
  • ابن‌النّدیم، الفهرست، ترجمه و تحقیق رضا تجدّد، طبع اوّل، تهران، ...
  • ابوالفرج اصفهانی، الأغانی، افست دارالکتب، بیتا ...
  • ابوهلال عسکری، کامل الصّناعتین، بیجا، بیتا ...
  • البیرنصری، فلسفة المعتزلة، مصر، اسکندریّه، بیتا ...
  • امین، احمد، ضحی الإسلام، چاپ پنجم، مصر،1986م ...
  • بغدادی، الفَرق بین الفِرق، قاهره، بیتا ...
  • بلات، شارل، ابراهیم کیلانی، الجاحظ فی البصرة وبغداد و سامراء، ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، البخلاء، تحقیق طه الحاجری، قاهره، 1948م ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، البیان والتّبیین، تحقیق عبدالسّلام محمّدهارون، قاهره، ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، التّاج، ترجمۀ محمّد خلیلی، تهران، ابن‌سینا، ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، ثلاثة رسائل فی الذّم اخلاق الکتّاب، ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، الحیوان، ج1، تحقیق عبدالسّلام هارون، مصر،1358ه/1965م؛ج4، ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، رسائل الجاحظ، تحقیق عبدالأمیرعلی مهنّا، طبع ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، الرّسائل الکلامیّة، تحقیق حسن سندوبی، طبع ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، الرّسائل الکلامیّة، تحقیق عبدالسّلام محمّد هارون، ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر،الرّسائل الکلامیّة، تحقیق علی ابوملحم، طبع اول، ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، رسالة فی الرّد علی النّصاری، چاپ ...
  • جاحظ، عمرو بن بحر، مجموع رسائل الجاحظ، تحقیق پاول کراوس، ...
  • جبر، جمیل، الجاحظ فی حیاته و ادبه و فکره، لبنان، ...
  • جبر، جمیل، الجاحظ و مجتمع عصره، بیروت، بیتا ...
  • خطیب بغدادی، تاریخ بغداد، بیروت، بیتا ...
  • خوانساری، سید محمّدباقر، روضات الجنّات، ج5، قم، 1392ه ...
  • ذهبی، سِیَر أعلام النُبلاء، ج10، بیروت، دارالفکر، ...
  • ذهبی، سِیَر أعلام النُبلاء، ج9، قاهره، 1427ه/2006م ...
  • ذهبی، العبر فی خَبر مَنْ غَبر، تحقیق صلاح الدّین المنجد، ...
  • ذهبی، میزان الإعتدال، تحقیق بجاوی، دارالفکرالعربی، بیتا ...
  • زرکلی، خیرالدّین، الأعلام، طبع سوّم، بیروت، 1999م ...
  • سمعانی، الأنساب، طبع اوّل، حیدرآباد دکن، 1383ه/1963م ...
  • سمعانی، الأنساب، ج3، قاهره، مکتبة القدسی، بیتا ...
  • سندوبی، حسن، أدب الجاحظ، طبع اول، قاهره، 1350ه/1931م ...
  • شفیق جبری، الجاحظ، معلّم العقل والأدب، دمشق، 1351ه/1932م ...
  • شیخ مفید، مجالس در مناظرات، تهران، 1362ش ...
  • فاروق اسعد، مع بُخلاء الجاحظ، طبع سوّم، بیروت، دارالآفاق الجدیدة، ...
  • قالی، ابوعلی، الأمالی، مصر، افست بیروت، بیتا ...
  • مرزُبانی، ابوعبیدالله محمّدبن عمران، نورالقبس المختصر من المقتبس، تحقیق رودُلف ...
  • مسعودی، مروّج الذهب، طبع پنجم، بیروت، 1973م ...
  • مهنّا، عبدالعلی، فوزی عطوی، الجاحظ دائرة المعارف عصره، بیروت، دارالفکر، ...
  • یاقوت حموی، معجم الأدباء، ج4، حیدرآباد،1330ه ...
  • نمایش کامل مراجع