تغییرات مکانی آرسنیک در اراضی با کاربردهای مختلف در استان اصفهان

تمرکز فعالیت های صنعتی، کشاورزی و شهرنشینی در شهرها باعث آلودگی و تجمع فلزات سنگین در خاک شده است. با توجه به اهمیت استان اصفهان از نظر فعالیت های کشاورزی و صنعتی، هم چنین جمعیت زیاد این استان، این تحقیق با هدف ارزیابی تغییرات مکانی آرسنیک در بخش هایی از استان اصفهان و هم چنین تهیه نقشه آلودگی این عنصر در خاک های این منطقه انجام گرفت. در این تحقیق نمونه های خاک روی یک شبکه منظم با فواصل حدود ۴ کیلومتر برداشت شد. موقعیت جغرافیایی نقاط با استفاده از GPS تعیین و کاربری محل های تهیه نمونه های خاک نیز شناسایی و ثبت گردید. پس از آماده سازی نمونه های خاک در آزمایشگاه، غلظت کل آرسنیک در نمونه ها با استفاده از کریجینگ نقطه ای روی نتایج به دست آمده از آنالیز نمونه های خاک توسط نرم افزار زمین آماری WinGslib و نرم افزار Surfer، نقشه آلودگی خاک به آرسنیک تهیه شد. ساختار مکانی متغیر به کمک تغییرنما بررسی شد. تغییرنما به شکل جهتی محاسبه و ترسیم گردید. نتایج نشان داد، الگوی کروی، بهترین مدل برازش یافته بود. میانیابی در بلوک هایی با ابعاد۱۰۰۰*۱۰۰۰ متر به روش کریجینگ صورت گرفت و به منظور تعیین دقت تخمین های انجام شده از میانگین مربع خطای تخمین(MSE) و ضریب هم بستگی پیرسون استفاده گردید و نتایج حاکی از دقت نسبتا خوب تخمین ها بود. بر اساس نقشه های پراکنش آرسنیک، جهت باد غالب در توزیع آرسنیک حاصل از صنایع تنها در بخش جنوب غربی استان و اطراف کارخانه های بزرگ صنعتی فولادسازی موثر بوده است. در مجموع می توان نقش جنس سنگ مادر را در بالا بردن غلظت آرسنیک در محدوده های تیره رنگ نقشه (محدوده های کم وسعت شمال غرب و شمال شرق) موثر دانست.