نوع شناسی تطبیقی حماسه در ادبیات فارسی و عربی

سال انتشار: 1395
نوع سند: مقاله ژورنالی
زبان: فارسی
مشاهده: 488

فایل این مقاله در 24 صفحه با فرمت PDF قابل دریافت می باشد

استخراج به نرم افزارهای پژوهشی:

لینک ثابت به این مقاله:

شناسه ملی سند علمی:

JR_JCCL-6-23_006

تاریخ نمایه سازی: 23 اردیبهشت 1400

چکیده مقاله:

حماسه یکی از انواع ادبی است که اعمال پهلوانی و حوادث خارق العاده را به زبان فاخر روایت می کند. افلاطون و ارسطو از اولین کسانی بودند که به بحث و پژوهش درباره انواع ادبی پرداخته اند. این تحقیق برآن است تا حماسه های ایران را با ویژگی هایی که برای حماسه های جهان ذکر کرده اند، تبیین نماید. یافته ها بیانگر آن است که میان حماسه های ایران و جهان به جز چند اختلاف جزئی، تفاوت ی اساسی وجود ندارد. این پژوهش با رویکرد تاریخی- توصیفی تلاش نموده تا حماسه را در زبان فارسی و عربی بررسی کند، سپس آن ها را با هم مقایسه نماید. در حوزه ادبیات تطبیقی باید به این نکته اشاره کنیم که پژوهشگران انواع ادبی، معتقدند اعراب به دلیل خصوصیات فرهنگی، منطقه ای، قومی و زبانی، توانایی سرودن حماسه ای نظیر شاهنامه و ایلیاد را نداشته اند. آنها آثار حماسی دیگر ملل را با نام «ملحمه» می شناسند و واژه «حماسه» در ادبیات عرب، ژانر و نوع ادبی به شمار نمی رود و در فخر و مباهات، رجز خوانی و برشمردن ویژگی های قبیله، خلاصه می شود. اما این بدان معنا نیست که ادب عربی از این گونه ی ادبی کاملا تهی است و اعراب در ادوار مختلف تاریخی نسبت به آن بیگانه بوده اند. علاوه بر وجود اشعار حماسی و شاعران حماسه سرا در عصور مختلف ادبی، در دوره مملوکی افزون بر حماسه های تاریخی، شاهد شکوفایی حماسه های دینی هستیم که در ادبیات فارسی از نظر طول قصیده و تنوع مضامین، اثری از آنها یافت نمی شود.

کلیدواژه ها:

انواع ادبی ، نوع شناسی ، حماسه و ملحمه ، ادبیات فارسی و عربی

نویسندگان

احمد لامعی گیو

استادیار گروه زبان و ادبیات عربی، دانشگاه بیرجند

سید مهدی ارفعی

کارشناس ارشد ادبیات تطبیقی، دانشگاه بیرجند

مراجع و منابع این مقاله:

لیست زیر مراجع و منابع استفاده شده در این مقاله را نمایش می دهد. این مراجع به صورت کاملا ماشینی و بر اساس هوش مصنوعی استخراج شده اند و لذا ممکن است دارای اشکالاتی باشند که به مرور زمان دقت استخراج این محتوا افزایش می یابد. مراجعی که مقالات مربوط به آنها در سیویلیکا نمایه شده و پیدا شده اند، به خود مقاله لینک شده اند :
  • کتابنامهالف: کتاب­ها۱. آبرامز، مایر هاروارد (۱۳۸۴)؛ فرهنگ توصیفی اصطلاحات ادبی ...
  • ابن منظور، محمد بن مکرم بن علی (۱۹۹۶)؛ لسان العرب، ...
  • انیس، ابراهیم (۱۹۶۵)؛ موسیقی الشعر، القاهره: دار المعارف ...
  • باشا، عمر موسی (۲۰۰۴)؛ تاریخ الادب العربی (العصر المملوکی)، دمشق: ...
  • ثروت عبدالسمیع، محمد (۲۰۱۱)؛ التاثیر والتاثر بین الادب العربی والآداب ...
  • جاد حسن، حسن و زملاوه (۲۰۱۲)؛ الادب العربی بین الجاهلیه ...
  • رزمجو، حسین (۱۳۷۰)؛ انواع ادبی و آثار آن در زبان ...
  • شمیسا، سیروس (۱۳۸۹)؛ انواع ادبی، چاپ چهارم، تهران: میترا ...
  • صفا، ذبیح الله (۱۳۸۹)؛ حماسه سرایی در ایران، چاپ نهم، ...
  • ضیف، شوقی (۱۹۶۳)؛ دراسات فی الشعر العربی المعاصر، الطبعه السابعه، ...
  • طه حسین (۱۹۵۰)؛ من حدیث الشعر والنثر، القاهره: دار المعارف ...
  • عبادیان، محمود (۱۳۶۹)؛ سنت و نوآوری در حماسه سرایی، تهران: ...
  • (۱۳۷۹)؛ انواع ادبی (شمه ای از سیر گونه­های ادبی در ...
  • (۱۳۹۰)؛ گزیده زیباشناسی هگل، چاپ سوم، تهران: نشر فرهنگستان هنر ...
  • غنیمی هلال، محمد (۱۳۹۰)؛ ادبیات تطبیقی: تاریخ و تحول، اثرپذیری ...
  • الفاخوری، حنا (۲۰۰۳)؛ الموجز فی الادب العربی وتاریخه، الطبعه الثالثه، ...
  • فرای، نورتروپ (۱۳۷۷)؛رمز کل: کتاب مقدس و ادبیات، ترجمه صالح ...
  • فروخ، عمر (۱۹۹۷)؛ تاریخ الادب العربی، الجزء الاول، بیروت: دار ...
  • کفافی، محمد عبد السلام (۱۹۷۱)؛ فی الادب المقارن؛ دراسات فی ...
  • کهنمویی­پور، ژاله؛ نسرین دخت خطاط و علی افخمی (۱۳۸۱)؛ فرهنگ ...
  • مختاری، محمد (۱۳۶۸)؛ حماسه در راز و رمز ملی، چاپ ...
  • مرتضوی، منوچهر (۱۳۷۲)؛ فردوسی و شاهنامه، چاپ دوم، تهران: موسسه ...
  • ناصیف، امیل (۱۴۱۳)؛ اروع ما قیل فی الفخر والحماسه، الطبعه ...
  • ب: مجلات۲۴. پورنامداریان، تقی (۱۳۸۶)؛ «انواع ادبی در شعر فارسی»، ...
  • جعفرپور، میلاد و مهیار علوی­مقدم (۱۳۹۲)؛ «نگاهی انتقادی به نو ...
  • جوکار، منوچهر (بی­تا)؛ «آیا شاهنامه ملحمه است؟»، مجله تاریخ ادبیات، ...
  • دارم، محمود (۱۳۸۱)؛ «انواع ادبی»، کتاب ماه ادبیات و فلسفه، ...
  • رفیعی­راد، زهرا (۱۳۷۹)؛ «تاملی در ادبیات حماسی عرب در عصر ...
  • شفیعی کدکنی، محمدرضا (۱۳۵۲)؛ «انواع ادبی در شعر فارسی»، مجله ...
  • فاضلی، محمد (بی­تا)؛ «حماسه سرایی در ادبیات عرب»، مجله دانشکده ...
  • زرقانی، علی (۱۳۸۸)؛ بررسی موضوعی شعر بولس سلامه، پایان نامه ...
  • سبزیان­پور، وحید (۱۳۸۰)؛ مقایسه تصویرگری­های حماسی فردوسی و متنبی، پایان­نامه ...
  • صدیقی، علیرضا (۱۳۸۵)؛ مقایسه حماسه سرایی در ایران و هند ...
  • غفاریان صرافیان، منصور (۱۳۷۶)؛ حماسه در ادبیات فارسی، پایان نامه ...
  • کرامتی­مقدم، سید علی (۱۳۸۹)؛ پیوند حماسه و عرفان، پایان نامه ...
  • لامعی گیو، احمد (۲۰۰۶)؛ المدائح النبویه فی عصر الممالیک البحریه، ...
  • نمایش کامل مراجع