تحلیل مفهوم واژه ثقه نزد محدثان و رجالیان متقدم شیعه و جایگاه مذهب در آن / محمدرضا مهدوی یگانه، محمد تقی دیاری بیگدلی، محمدکاظم رحمان ستایش

از آن جا که کشف وثاقت راوی یا عدم وثاقت وی رسالت اصلی محدثان و دانشمندان علم رجال بوده است، توصیف راوی به وثاقت همواره نشان دهنده جواز عمل به روایات وی به شمار رفته است. برخی از متاخران بر این باورند که هر گاه واژه ثقه نزد متقدمانی چون نجاشی و شیخ طوسی به طور مطلق و بدون قید درباره یک راوی به کار رفته باشد، نشان از امامی بودن وی نزد ایشان دارد. دلیل عمده آنها آن است که رجالیان متقدم، آنگونه که خود اشاره کردهاند، کتابهای خود را با هدف جمعآوری و ذکر مولفان و راویان شیعه نگاشتهاند. همین قرینه، سبب شده که کلمه ثقه نزد ایشان مصطلح در عدل امامی ضابط باشد. در مقابل این دیدگاه، گروهی دیگر برآناند که واژه ثقه هیچگاه نزد متقدمان در معنای اصطلاحی مورد ادعا به کار نرفته و آنچه متاخران در این باره گفتهاند، تنها برداشت و اجتهاد شخصی آنان از تعابیر قدماست. هر دو گروه دلایل و شواهدی برای اثبات دیدگاه خود و رد دلایل گروه دیگر بیان داشتهاند. پژوهش حاضر به بیان و بررسی اهم دلایل و شواهد این دو دیدگاه پرداخته است.