تحلیل دیدگاهها و مبانی آیت الله معرفت در کاربرد، دامنه و اعتبارسنجی روایات تفسیری / زهرا اخوان صراف

آنها که فی الجمله حجیت و کارآمدی روایات را در تفسیر باور دارند، برای دستیافتن به احادیث معتبر تفسیری دیدگاههای گوناگونی دارند که به مبانی آنها برمیگردد. آیتالله معرف، قرآنپژوه برجسته این عرصه، در عناوین مختلف این باب دیدگاههایی ویژه دارد. افزون بر اصل کارآمدی احادیث معصومان : در تفسیر و دلایل آن، اینکه در چه نوع موضوعاتی تفسیر با حدیث اعتبار دارد، یا سنخ آگاهی حاصل از تفسیر ماثور چیست، چه حدیثی، حدیث تفسیری محسوب است، احادیث چه بخشی از آیات را تفسیر کردهاند، حاملان روایات تفسیری چه کسانی هستند و از همه مهمتر اینکه راه نقد و پالایش حدیث تفسیری چیست، وجوه متعددی است که در این حوزه از آثار آن بزرگوار قابل برداشت است. نوشتار حاضر با جستوجو در آثار مکتوب و استقصای آثار شفاهی ایشان در حوزه علوم قرآن و تفسیر، به تبیین، تحلیل، مبنایابی و بررسی آنها میپردازد و اهم نتایجی که آشکار می کند، عبارت است از اینکه آن مرحوم، برای حدیث تفسیری کاشفیت ذاتی قایل است و کارآمدی آن را منحصر به اموری نمیداند که اثر فقهی داشته باشد، بلکه معتقد است تمام قرآن توسط معصومان : تفسیر شده است و تمام احادیث معصومان به نوعی تفسیر قرآن است، حاملان تفسیر ماثور اعم از معصومان هستند و نقل دانشمندان صحابه و بزرگان تابعین هم در این باب معتبر است، به دلیل آسیبهای خاص روایات تفسیری، نقد و تمحیص آنها اهمیت ویژه دارد، نقد سندی این احادیث اهمیت درجه دوم دارد و در درجه اول نقد متن سودمند است، معیار اعتباری که نقد متن عرضه میکند عرضه به حجت عقول و محکمات کتاب و سنت است که حدیثی را کارآمد میکند که ابهامزا و معرفتافزا باشد.